ابوالکلام محیی الدین احمد آزاد

آزاد، ابوالكلام محيي ­الدين احمد (1888 – 1958 م) 

Azad, Abul Kalam Muhiyeddin Ahmed

زبان­شناس و اسلام­شناس هندي

آزاد، در خانواده‌ای فارس زبان هراتی‌تبار به نام «فیروزبخت» در شهر مکه متولد شد و در سال 1898 م، به همره پدرش که از علمای سرشناس خراسان بود، به هندوستان کوچ کرد. او به زبان­های فارسی، اردو، عربی و هندی تسلط داشت و اشعاری به این زبان­ها دارد. وی مدتی رهبر حزب کنگرة ملی هند و پایه‌گذار بسیاری از مدارس و دانشگاه‌های هند نیز بود. یکی از معروف­ترین آثار او برای ایرانیان، تفسیر او از ذوالقرنین است که برای اولین بار ثابت کرد نام ذوالقرنین در قرآن کریم همان کوروش بزرگ است. دانشگاه تهران به پاس خدمات فرهنگی و علمی و تلاش­های او در جهت شناساندن ادب و فرهنگ ايران در هندوستان، درجة دكتری افتخاری در رشتة زبان و ادبيات فارسی به او اهدا کرد. سالروز تولد ابوالکلام، روز 11 نوامبر، به نام روز ملی آموزش در هند نامگذاری شده و هر سال مقامات از رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر تا وزیر علوم در مراسمی در این خصوص سخنرانی می‌کنند. آزاد، بنیانگذار و پدر آموزش و تعلیم نوین در هند است. از آثار او تفسیر ترجمان­القرآن و غبار خاطر را می­توان نام برد.