عبدالعزیز فرمانفرمائیان
معمار و طراح استادیوم آزادی و فرودگاه مهرآباد
1299 – 1392 خ
عبدالعزیز فرمانفرمائیان، در سال 1299 خ در خانوادهای متمول و فرهنگی به دنیا آمد. پدرش عبدالحسین میرزا فرمانفرما از نوادگان عباس میرزا بود که به عنوان والی ایالتهای مهم حکمرانی میکرد. مادرش بتول احشمی از جانب پدری به سادات کرمانشاه و از جانب مادری با خاندان دولتشاهی و محمدعلی میرزا دولتشاه نسبت داشت.
عبدالعزیز تحصیلات خود را در دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس گذراند و پس از اتمام تحصیلات به ایران بازگشت. او ابتدا در گاراژ پدرش کار طراحی را آغاز کرد، سپس در یکی از آتلیههای دانشکدۀ هنرهای زیبای دانشگاه تهران، زیر نظر محسن فروغی، هوشنگ سیحون و … به کار تدریس مشغول شد. او از بنیانگذاران نظام مهندسی مشاور ایران بود. نام وی در کتاب معماران ایران که دایرةالمعارفی فارسی – انگلیسی و در زمینۀ معماری آمده است.
از آثار مهم او در طراحی و معماری، میتوان طراحی استادیوم ورزشی آزادی؛ ساختمان وزارت کشاورزی؛ ساختمان پست و تلگراف و تلفن؛ موزة فرش؛ فرودگاه مهرآباد؛ کاخ مادر سعدآباد؛ ساختمان اداری صدا و سیما و … را نام برد. فرمانفرمائیان علاوه بر طراحی معماری در طراحی شهری و شهرسازی نیز فعالیت داشت. او در سالهای 1346 تا 1354 خ تمامی کارهای غیرصنعتی کنسرسیوم نفت، شامل شهرسازی، مدرسهسازی، خانهسازی و ساخت دفاتر اداری در مناطق نفتخیز را به عهده داشت و شهرسازی و خانهسازی مجموعۀ شرکت مس سرچشمۀ کرمان، شرکت خانه در کرج، شرکت خانه در اصفهان و شرکت خانه در شرق تهران را نیز انجام داد. وی از تهیهکنندگان طرح جامع شهر تهران بود.
مسجد دانشگاه تهران، نخستین اثری است که او به طور رسمی طراحی کرده است. اثری که هانری استیرلن در کتاب خود، آن را در مقایسه با مساجد قدیمی، نمادی از هنر ایرانی شمرده است.
کامران دیبا در نوشتهای، فرمانفرمائیان را به خاطر تعداد کادر فنی و حرفهای و قدرت انجام کار در زمان خود، در خاورمیانه بینظیر میشمرد و از جمله دستاوردهای گروه کاری فرمانفرمائیان را «عرصه و معرفی تکنولوژی پیشرفته در ساختمان بلند مرتبه» میداند که با روشهای ضد زلزله محاسبه شده است.
این مرد بزرگ در سال 1392 خ در 93 سالگی در منزلش در اسپانیا درگذشت.