ابوالقاسم غفاری

نخستین ایرانی شاغل در ناسا

1285 – 1392 خ

ابوالقاسم غفاری، در سال 1285 خ و در تهران به دنیا آمد. او دوران ابتدایی را در مدرسة «اشراف» به اتمام رساند و سپس وارد دارالفنون شد. پس از آن در سال 1308 خ (1929 م)، با بورسیة کامل به کشور فرانسه رفت و در دانشگاه نانسی در رشتة ریاضیات و فیزیک به تحصیل ادامه داد. او مدرک دکتری خود را از دانشگاه سوربن فرانسه دریافت کرد. وی در سال 1936 م در رصدخانة پاریس در حوزة مکانیک فلکی فعالیت می‌کرد.
غفاری در سال 1329 خ (1950 م)، به دعوت دانشگاه هاروارد و به عنوان محقق «فولبرایت» (بورسیة بین‌المللی از کشورهای مختلف) به عنوان استادیار پژوهشی در زمینة معادلات دیفرانسیل و دینامیک گازی فعالیت می‌کرد. وی در سال 1331 خ به ایران بازگشت و مدتی به تدریس معادلات دیفرانسیل در دانشگاه تهران مشغول بود.
دکتر غفاری و دکتر هشترودی از جمله اولین ایرانیانی بودند که بورسیه فولبرایت شدند. پس از پایان جنگ جهانی دوم (1324 خ = 1945 م)، او در زمینة تحقیقات دایماً به انگلیس و آمریکا سفر می‌کرد. در اوایل دهة 1950 م وی همزمان با حضور انیشتین در مؤسسة مطالعات پیشرفتة دانشگاه پرینستون در زمینة تئوری میدان منسجم جاذبه و الکترومغناطیسی تحقیق می‌کرد. دکتر غفاری دربارة دیدارش با انیشتین اینگونه می‌گوید: «از سپتامبر1951 تا 1952 م در پرینستون افتخار آشنایی با انیشتین را پیدا کردم. البته از سال 1936 م مکاتباتی با او داشتم، چون تز دکتری من در پاریس به Brownian Motion مربوط بود که در سال 1905 م انیشتین مطلبی را در مورد آن نوشته بود.»
دکتر غفاری، در سال 1956 م برای کسب موقعیتی در بخش ریاضیات ادارة ملی استانداردهای آمریکا به آن کشور سفر و برای همیشه ماندگار شد. در سال 1962 م ادارة استانداردها به غفاری به عنوان یک مشاور پاره‌وقت مجوز آغاز به کار در آژانس فضانوردی آمریکا (ناسا) در «مرکز پرواز گودارد» را اعطا کرد.
دکتر غفاری، اولین ایرانی شاغل در آژانس فضانوردی آمریکا، ناسا، بود. در سال 1964 م وی دانشمند تمام‌وقت در ناسا شد و در آنجا بر روی مأموریت‌های 11 و 12 آپولو مشغول به کار شد، او باید جاذبة زمین و ماه را محاسبه کرده و حساب می‌کرد که چه مقدار و چگونه اصطلاحات میان دوره‌ای قدرتمند برای استقرار یک راکت در مدار اطراف ماه مورد نیاز است. یک اشتباه کافی بود تا راکت با ماه برخورد کند و یا از مدار خارج شده و به اعماق فضا بیفتد.
او برای مشارکت ویژة خود در تحصیلات هوا – فضا در طول اولین دهة اکتشافات فضایی در سال 1970 م از سوی «مرکز پرواز فضایی گودارد» در «آژانس فضانوردی آمریکا» جایزه دریافت کرد.
پروفسور غفاری، پس از بازنشست شدن به پاس خدماتش در جریان مأموریت آپولوی 11، از طرف نیکسون، رئیس‌جمهوری وقت ایالات متحده آمریکا، مدال افتخار دریافت کرد.
وی در سال 1392 خ در 107 سالگی و در آمریکا درگذشت.