ابوبدیل افضل‌الدّین ابراهیم مشهور به خاقانی شروانی
تخلص: حقایقی و خاقانی
قرن: ششم هجری
سال تولد – فوت: 520 – 582 یا 595 ق
محل تولد – زندگي – فوت: شروان (ولایتی در جنوب شرقی قفقاز) – شروان، تبریز – تبریز
دوران: غياث‌الدّين ابوشجاع محمد سلجوقی
آثار: دیوان اشعار؛ تحفة العراقین؛ قصیدة ایوان مدائن
توضیح: نام پدر خاقانی علي بود و به نجاری اشتغال داشت كه گويا به علت فقر، ابوبدیل را درکودکی، به برادر خود، کافی الدّین سپرد و او سرپرستی برادرزاده را برعهده گرفت. مادرش نيز نخست عيسوي نسطوري بود و سپس اسلام آورد. نام او به گفتة خودش بديل است و به گفتة تذكره نويسان، ظاهرًا به اشتباه ابراهيم يا عثمان آورده‌اند. به سخن خويش اعتقاد كامل داشت و در فصاحت و بلاغت خود را به حسان تشبيه مي‌كرد.
خاقانی در ابتدا حقايقي تخلص مي‌كرد تا اينكه به واسطة پدر زن و استادش ابوالعلاء گنجوي به دربار شروانشاه راه يافت و پس از آن به «خاقاني» معروف شد. امّا، رقابت‌های موجود در دربار و محیط ادبی شروان، رابطۀ آن‌ها را تیره کرد و به هجوگویی یکدیگر کشاند.
وي رفته رفته در خراسان و عراق، شناخته شد و در دربار شروانشاه، علاوه بر شاعری، به دبیری نیز اشتغال یافت و به حدي از بزرگي و عزّت برخوردار شد که شاه، گاه او را بالای دست وزیر خود می‌نشانده است.
از اتفاقات مهم در زندگي خاقاني مي‌توان به مسافرت‌ها، گرفتاري در زندان و مرگ همسر و فرزندش اشاره كرد.
خاقاني در 75 سالگي درگذشت و در محلة سرخاب تبريز به خاك سپرده شد.