اقبال لاهوري، محمد

اقبال لاهوري، محمد (1873 – 1938 م)

Ikbal Lahoori, Muhammed

فارسی‌‌پژوه و شاعر پاكستاني

اقبال لاهوری، یکی از نامورترین و سرشناس­ترین شاعران پارسی‌گوی غیر ایرانی است که نظیر شاعر بزرگی همانند بیدل دهلوی چهرة شاخصی در بین ایرانیان دارد. از کل 12 هزار بیت شعری که توسط اقبال سروده شده، 7 هزار بیت آن فارسی است. شریعتی او را «ایرانی‌ترین خارجی و شیعه‌ترین سنی» خطاب کرده است. اقبال، نخستین کسی بود که ایدة یک کشور مستقل را برای مسلمانان هند مطرح کرد که در نهایت منجر به ایجاد کشور پاکستان شد. اقبال در این کشور به طور رسمی شاعر ملی خوانده می‌شود. او شاعر توانايي بود كه در شبه جزيرة هندوستان به زبان فارسي شعر می‌سرود و بر همة استادان مقدم خود پيشي گرفت و با عشق و تسلّطي كه به ادبيات فارسي داشت، پيوند جديد استواري در ميان فرهنگ فارسي و هندي ايجاد نمود. او آرزو داشت تهران روزی جایگاه ژنو در اروپا را پیدا کند. تز دکتری او با نام سیر حکمت در ایران، نخستین اثر وی بود که توسط امیرحسین آریان‌پور به فارسی برگردانده شد. از دیگر آثار او می‌توان اسرار خودی (منظوم، فارسی)؛ رموز بیخودی (منظوم، فارسی)؛ پیام مشرق (منظوم، فارسی) و جاویدنامه (منظوم، فارسی) را نام برد. اقبال، بسیار به مولانا علاقه داشت تا حدی که پس از مرگش لوح یادبودی از وی در جوار آرامگاه مولانا در قونیه قرار داده‌اند.