. اِشتاين، مارك اورل

اِشتاين، مارك اورل (1862 – 1943 م)

Stein, Mark Aurel

ايران­شناس، زبان­شناس و باستان­شناس مجارستاني

اِشتاین، زبان­هاي شرقي را مي­دانست و در فراگرفتن زبان فارسي و سنسكريت پيشرفت قابل توجهي كرد. او به سفرهاي اكتشافي در فارس پرداخت و برخي از آثار دورة هخامنشي، اشكاني و روابط پيش از تاريخ ايران و درة سِند را مطالعه كرد. او دوباره از سال 1932 تا 1934 م، سرتاسر نواحي غربي ايران تا درياچة اروميه را بررسي و سپس به منطقة غرب رود آمويه مسافرت و بقاياي آبادي­هاي حد فاصل دوران نوسنگی و عصر مفرغ را كشف كرد. او در سال 1315 خ دو گمانة کاوشی در تپه حسنلو واقع در آذربایجان غربی زد که منجر به یافته‌هایی شد. وی بازدید از شهر سوخته در استان سیستان و بلوچستان در شرق ایران نیز داشته است. از مهم‌ترین کارهای وی تهیه چندین نقشة دقیق از مرزهای ایالات رومی­ها ­بوده که توجه بسیاری از زبان­شناسان را به ناحیة شمال ‌غربی هندوستان، ترکستان و چین جلب کرد. او جوایز بسیاری را از دانشگاه­های آکسفورد و کمبریج دریافت نمود. یافته­های او بنابر گفته خود و انتشارات «کاتالوگ آثار و یافته­های اورل اشتاین در موزة بریتانیا»، چه در دورة پیش از اسلام و چه در دورة بعد از آن، با اینکه با حمایت دولت وقت ایران بود، به امریکا و پس از آن به موزة بریتانیا بخش خاورمیانه منتقل شد و ایران در آن زمان سهم ناچیزی از آن برد. از آثار او سفری باستان­شناختی در ایران باستان و راه­های باستانی غرب ایران را می­توان نام برد.