بايزيد بسطامي بويزيد طيفور پسر عيسي پسر سروشان بسطامي ملقب به سلطان‌العارفين
تخلص: ……….
قرن: سوم هجري
سال تولد ـ فوت: احتمالاً 190 ـ 261 يا 264 ق
محل تولد ـ زندگی ـ فوت: بسطام ـ بسطام، شام، عراق، عربستان ـ بسطام
دوران: امويان
آثار: شطحيات
توضیح: بايزيد، احتمالاً در اواخر قرن دوم هجري، در شهر بسطام، از ايالت كومش (قومس) در محله موبدان (زرتشتيان) در خانداني مسلمان چشم به جهان گشود. اجداد بايزيد از جمله سروشان، پيرو آئين مهر بودند. بايزيد از خاندان موبدان حافظان و ناقلان علوم ايراني، مربوط به دوران پيش از اسلام بود.
به موجب روایت سهلکی، بایزید دو برادر و دو خواهر داشت، برادر بزرگ‌تر او آدم و برادر کوچک‌تر وی علی نام داشتند. بعدها ابوموسی، پسر آدم، به خدمت بایزید درآمد و شاگرد و خادم او شد. بایزید نسبت به ابوموسی علاقه و محبت پدرانه داشت و ابوموسی نیز در مواظبت احوال بایزید دقت تمام داشت و در تکریم بایزید بسیار می‌کوشید. بایزید معتقد به وحدت وجود و ظاهراً نخستین شخص در اسلام که قائل به فنا بوده است. پیروان وی را طیفوریه و بسطامیه می‌نامیدند. وی شخصاً اثری از خود بر جای نگذاشته، اما سخنان او را مریدانش جمع‌آوری کرده‌اند.
گویا بايزيد در تصوف استادی نداشته و گروهي او را اُمي می‌دانستند و نقل كرده‌اند كه بسياري از حقايق بر او كشف مي‌شد و خود نمي‌دانست. او چنين گفته است: «كه مردمان، علم از مردگان گرفتند و ما از زنده‌اي علم گرفتيم كه هرگز نميرد.» بايزيد در اوايل زندگاني خود به اقصي نقاط ايران، عراق، عربستان و شام سفر كرد و در هر جایي چيزي آموخت.
در ميان عارفان ايراني بايزيد از نخستين كساني است كه به نويسندگي و به قولي به شاعري پرداخت. او در تصوف ایرانی مقامی بلند یافت تا آنجا که لقب سلطان العارفین به وی دادند. امام محمد غزالی از آثار او استفاده كرده است، ولي در حال حاضر چيزي از آثار قلمي وي در دست نيست.
سن تقریبی بایزید در هنگام مرگ، حدود 73 سال نوشته شده است.
از تاريخ تولد بايزيد اطلاعي در دست نيست؛ پيكر وي در بسطام به خاك سپرده شده است.