بِل، گرترود مارگرِت لوسين

بِل، گرترود مارگرِت لوسين (1868 – 1926 م)

Bell, Gertrude Margaret Lothian

سیاستمدار و باستان­شناس انگليسي

خانم بِل، با علاقة بسيار مطالعات شرقي را پي گرفت و مقدمات زبان فارسي را در انگلستان آموخت. او به همراه خانوادة دایی ناتنی خود، سر فرانک لاسز، وزیر مختار انگلیس در تهران، به ایران آمد و بلافاصله به تکمیل آموخته‌های خود در زبان فارسی پرداخت. بل سفرهای بسیاری کرد و به جهان عرب علاقمند شد. وی به عنوان جاسوس بریتانیا در ایران و کشورهای عربی شناخته شده است. گفته شده او همانند لورنس عربستان، یکی از سرنوشت‌سازترین عملیات «کشورسازی» و «کشورزایی» را در خاورمیانه انجام داده است. گفتنی است، به دلیل نقشی که او در روی کار آمدن بسیاری از شاهان و شاهزادگان در عراق پس از جنگ جهانی اول داشت به عنوان «پادشاه ساز» شهرت یافت. تردیدی نیست تلاش چند سالة این زن به عنوان یکی از عوامل نفوذی انگلیس در منطقه بود که موجب شد یکی از ایالات سابق عثمانی در بین­النهرین از آن جدا شود و کشور عراق پدید آید. او پس از فعالیت‌های سیاسی، به علایق پیشین خود به ویژه باستان‌شناسی روی آورد و موزة ملی بغداد را بنیان گذاشت. او در فرا گرفتن زبان و ادبيات فارسي نیز تا آنجا پيش رفت كه توانست اشعار حافظ را به انگليسي ترجمه كند. از آثار او اشعاری از دیوان حافظ (ترجمه)؛ سفرنامه و عکس­های ایرانی را می­توان نام برد.