تفاوت ميان گويش و لهجه
تفاوت ميان گويش و لهجه
همانگونه كه گفته شد، گويش نمودِ شنیداري زبان است كه در گفتار به كار مي‌رود و در حقيقت شكل‌هاي متفاوت و گونه‌هاي يك زبان است كه ممكن است در سه سطح آوايي (تلفظي)، كلامي (واژگان) و دستوري با هم تفاوت‌هايي داشته باشند.
ولي لهجه، گونه‌اي از زبان است كه تنها از نظر آوايي و آهنگ، متمايز و متفاوت است. اين تفاوت ممكن است در طرز تلفظ آواها باشد، مثلاً عرب زبانها، وقتي فارسي صحبـت مي‌كنند، آواهايي چون (ح، غ، ق و …) را متفاوت، يعني با صداي گلويي تلفظ مي‌كنند و يا ممكن است تفاوت در آهنگ بيان جمله باشد، مانند كساني كه گويش مادري‌شان اصفهاني است كه معمولاً جمله‌ها را با آهنگ زير (خيزان) به پايان مي‌برند. همچنين ممكن است در جايگاه تكية كلمات و آهنگ جملات تفاوت وجود داشته باشد، مانند كساني كه گويش مادري‌شان يزدي است. توضيح اينكه در زبان فارسي رسمي تكية اسم‌ها و صفت‌ها بر هجاي آخر است، حال آنكه در گويش يزدي غالباً تكيه به هجاي اول داده مي‌شود.
در نهايت زبان را مي‌توان ابزار علم دانست كه به طور مثال يكي از فيزيكدانان بزرگ تكوين فيزيك مدرن را جدا از فعاليت‌هاي زباني و شناخت زبانها نمي‌داند.
در سال ۱۸۷۲ م، در نشست ادیبان و زبان‌شناسان اروپایی در برلین، زبان‌های یونانی، فارسی، لاتین و سانسکریت به عنوان زبان‌های کلاسیک جهان برگزیده شدند. بر پایه تعریف، زبانی کلاسیک به‌شمار می‌آید که باستانی باشد، ادبیات غنی داشته باشد و در آخرین هزاره عمر خود فقط تغییرات اندکی کرده باشد.
زبان فارسی از نظر شمار و تنوع ضرب‌المثل‌ها در میان سه زبان اول جهان قرار دارد.
زبان فارسی نیز با گذر ایام تغییر کرده و دچار تحولاتی شده است. طبق گفته پرفسور گارنیک آساطوریان: «زبان فارسی بار تمدنی و فرهنگی بسیار غنی دارد و در واقع زبان ادب و کتابت است. زبان فارسی کنونی زبان‌های بومی را تحت تأثیر قرار داده و از امکانات این زبانها برای غنای بیشتر بهر برده است.
طبق گفته ایشان در گذشته اینگونه صحبت نمی‌کردند زیرا که به طور مثال در شعر حافظ آمده:
| ز شعر دلکش حافظ کسی بود آگاه | که لطف طبع و سخن گفتن دری داند |
این شعر به این معناست که مردم شیراز شعر حافظ را نمی‌فهمیدند، زیرا زبان دری یک زبان مدرسی بوده و فقط اهل علم و کتابت آن را درک می‌کردند. خلاصه آنکه زبان پارسی، زبان یک قوم از مردم ایرانی نیست بلکه زبان مشترک و میراث فرهنگی و تمدنی همه مردم ایران به شمار می‌آید.»