حسین بهزاد
نقاش برجسته
1273 – 1347 خ
حسین بهزاد، در سال 1273 خ در تهران به دنیا آمد. پدرش در شیراز و اصفهان به قلمدان‌سازی و نقاشی آبرنگ می‌پرداخت. حسین بهزاد در مدرسة شرف مظفر درس می‌خواند، اما مدرسه را رها کرد و به شاگردی در قلمدان‌سازی مشغول شد. او در 7 سالگی پدر و مادرش را بر اثر بیماری وبا از دست داد و دوران کودکی را در تنگدستی گذراند. حسین بهزاد از همان کودکی شیفتة نقاشی بود. فتوح‌السلطنه که هنر بهزاد را درک کرده بود، او را به خانه‌اش برد و در مدت یک سال کتاب خطی خمسه نظامی را همراه با بهزاد با مینیاتورهای زیبا تصویرسازی کرد.
حسین بهزاد، در جوانی کارگاهی برای خود تهیه کرد و کارش به سرعت با استقبال فراوان روبرو شد. او همچنین به کپی آثار کمال‌الدّین بهزاد و رضا عباسی می‌پرداخت. وی کتاب‌های خطی صدرالممالک، وزیر دربار وقت را مصور کرد و برای موزه‌ای که شاهزاده ارفع‌الدوله در کشور موناکو داشت، چند مینیاتور تهیه کرد.
در سال 1314 خ موسیو رابینو، باستان‌شناس فرانسوی از بهزاد دعوت کرد تا همراه او به فرانسه برود. از آنجایی که فتوح‌السلطنه کتاب خطی خمسة نظامی را به نام یک کار قدیمی فروخته بود، تاجرهای کلیمی از او می‌خواستند تا با آن‌ها همکاری کند تا کارهای بهزاد را به عنوان کارهای قدیمی و عتیقه بفروشند.
حسین بهزاد، دو تابلو برای جشن المپیاد کشید که یکی از آن‌ها «چوگان بازی» و دیگری «کشته شدن دیو سفید به دست رستم» نام داشت و به همین دلیل در سال 1332 خ از طرف محمدرضا شاه دیپلمی به او اهدا شد.
او در طول عمر خود جوایز گوناگونی از جمله دیپلم بهترین نقاشی در پانزدهمین المپیاد نقاشی در هلسینکی (فلاند)؛ نشان درجه اول وزارت فرهنگ؛ دیپلم افتخار از نمایشگاه بین‌المللی بلژیک در سال 1337 خ؛ نشان درجه اول مسابقه نقاشی بین‌المللی در مینیاپولیس (آمریکا) و به عنوان استاد افتخاری هنر از طرف شورای استادان هنرکدة هنرهای تزئینی در سال 1347 خ دریافت کرد.
سازمان میراث فرهنگی ایران در سال 1371 خ تصمیم گرفت موزه‌ای دائمی از آثار حسین بهزاد به وجود آورد. به همین جهت یکی از کاخ‌های واقع در مجموعة سعدآباد به نام کاخ کرباسی را به این امر اختصاص داد و سپس طی قراردادی با پرویز بهزاد، فرزند آن زنده‌یاد، 289 قطعه از آثار وی را به این ساختمان منتقل کردند.
حسین بهزاد، در طول زندگی خود نزدیک به 400 کار هنری آفرید. گفته شده است که وی نخستین نقاش مبتکر مینیاتور پس از صفویان بوده است که این هنر را از گرایشی که در زمان قاجار به سمت نقاشی‌های روسی پیدا کرده بود، به سمت نقاشی‌های ایرانی بازگرداند.
وی در سال 1347 خ دو بار برای درمان از سوی وزارت فرهنگ به اروپا فرستاده شد، با این حال وی در همان سال و پس از بازگشت در تهران و در 74 سالگی درگذشت.
خانة زنده‌یاد حسین بهزاد بنابر وصیتش آموزشگاه نقاشی شده است.