سرآغاز پیدایش خط
بدون تردید يكي از عوامل رشد و گسترش فرهنگ بشری، پيدايش خط بوده است. تکامل خط را میتوان مهمترين اختـراع همة دورانها به حساب آورد. ويل دورانت، در كتاب خود به نام «تاريخ تمدن» نوشته است: «مهمترين گامي كه انسان به سوي شهرنشيني برداشته همانا ابداع خط بوده است.»
بيشك، سپاس فراوان، شايستة آن افراد يا مـردمی است كه خط را ابداع، تكميل و یا بازخوانی كـردند. بیترديد روابط اجتماعي، فرهنگي و تاريخي، در پيدايش علوم و فنون و همچنين خط، مؤثر بوده است. خط، ماننـد هر پديدة اجتماعي ديگري، دارای رشد و تكامل بـوده و در طي دوران طولاني، از صورتهاي ساده و اولية خود خارج شده و به شكل پیچیده و پیشرفتة امروزي درآمده است.
خطی که هر قوم استفاده میکرده، برای ثبت و نشان دادن افکار و آثار علمی، ادبی، هنری، تاریخی، اجتماعی، اخلاقی، دینی خودشان و … بوده است و هرگز فکر نمیکرده که پس از هزاران سال مورد توجه، بازنگری، ارجاع و استفاده دیگران قرار خواهد گرفت.
در حقیقت پیشرفتهای فرهنگی و دانش امروز همه جوامع مرهون اختراع خط میباشد.
وقتي كه انسان در مسير تكامل فرهنگي خود سعي كرد افكار، بیمها، شادیها و خواستههايش را به ديگران بفهماند، براي ماندگار كردن و ثبت، آنها را بر روي سنگ يا ديوار غارها و كوهها، همانطور كه فكر میکرد يا ديده بود، نقاشي میکرد. از اين رو قديمترين خطها، همان نقشهاي ساده و ابتدایی هستند كه انسانها براي نشان دادن و انتقال پیامها، دیدهها، یافتهها و انديشههاي خود، میكشيدند. بدیهی است كه خط، توسط يك يا چند نفر و در زمان معین اختراع و به ساير نقاط منتقل نشده است؛ با بیانی دیگر، هر قومي از ابتدا خط كامل و مستقلي براي خود نداشته که آن را به ديگران بیاموزد؛ بلكه اصل خط از نقش كردن پندار و نیاز انسانها به صورتي ساده و عادي و به گونهاي ابتدايي برخاسته است. در حقيقت بشر هنگامي که میخواست آنچه را كه به آن ميانديشد، ثبت و يا به ديگران منتقل كند، قدم به وادی علامتگذاری و بعدها آفرينش و نگارش خط گذاشت.
به اين ترتيب خط، آرام آرام به وجود آمد و خطهايي كه بعدها نوشته شدند و تا امروز تكامل يافتهاند، خلاصة همان نيازها و نقشها هستند و آنها که انسانها را روی ظروف سفالین خویش نقاشی میکردند، که در پس آن رموز و نشانههای بسیار و متنوع قرار داشت. سپس انسانها مهرههای استوانهای و غیر استوانهای را با حکاکی نقوش و علائم برای مهر کردن سر کوزهها و خمرهها و سبدهای اجناس و یا لوازم و دارایی خود، به منظور معرفی و حفظ مالکیت به کار میبرد و به مرور زمان و گذشت دوران این علائم و نقوش کوتاه شده و حروف به جای علائم به کار گرفته شدند.
حدود بیست و دو هزار سال پیش، انسان در غارهای لاسکو (مکان مجموعهای از غارهای واقع در جنوبغربی فرانسه است که به خاطر وجود غارنگارههایی در آن که به دوران پارینهسنگی میرسند، نامدار است. غارهای اصلی در نزدیکی روستای مونتینیاک در شهرستان دوردون قرار دارند. درون این غارها تعدادی از بهترین هنرهای دوره پارینهسنگی نوین وجود دارند. این نگارهها قدمتی برابر با 17.300 سال دارند.) نخستین تصاویر را بروی دیوار رسم کرد. از آن پس تقریبا هفده هزار سال طول کشید تا هنر خط و نوشتار، یعنی شگفت انگیزترین دستاورد انسان، به وجود آید.