شیرمحمد اسپندار

نوازنده دونی1310– 1390 خ ؟

شیرمحمد اسپندار، در سال 1310 خ و در بمپور بلوچستان متولد شد. او در کودکی همراه با پدرش به پاکستان رفت. در آنجا مردی را دید که اهل خاش بود و دونِی می‌نواخت. شیرمحمد با نگاه کردن به دست‌های او نواختن این ساز را یاد گرفت. دونِی یا دونلی، یکی از سازهای محلی بلوچستان و از خانوادۀ نی است. این ساز شامل دو نِی است که هنگام نواختن، نوازنده باید هر دو نِی را به دهان بگذارد و قرار گرفتن آن‌ها این چنین است که نی مذکر اندکی بالاتر از نی مونث قرار می‌گیرد. شیرمحمد اسپندار می‌گوید: «دونی‌ ساز پاکستانی نیست، بلکه ایرانی است و اینچنین آن را به ایران بازگرداندم.» او تا سال 1362 خ برای نواختن موسیقی بلوچی از تک نی نیز استفاده می‌کرد.
اسپندار در سال 1352 در جشن هنر شیراز خوش درخشید و در سال‌های 1353 تا 1354 که فوزیه مجد در حال پژوهش و گردآوری نمونه‌هایی از موسیقی بلوچستان بود، قطعاتی هم از شیرمحمد ضبط کرد که این قطعات در آرشیو صدا و سیما موجود است.
اسپندار، موفق به کسب دکتری افتخاری موسیقی سنتی، از کشور فرانسه و دیپلم افتخار نوازندگی در ایران شد. تندیس او و نخستین دونلی در موزۀ تهران به یادگار گذاشته شده است.
او در کشورهای مختلف از جمله فرانسه، کلمبیا، پاناما، هلند، کوالالامپور، هند و مالزی کنسرت اجرا کرده است.
او تنها نوازندۀ ساز دونی در ایران است که شیوۀ خاص نوازندگیش موجب شهرت جهانی وی شده است.
اسپندار در سال 1390 بر اثر تصادف درگذشت.