علیرضا شاپور شهبازی

شاپور شهبازي، عليرضا (1321 – 1385 خ)

Shapoor Shahbazi, Alireza

پژوهشگر تاريخ و فرهنگ ايران و باستان­شناس

شاپور شهبازي، از همان ابتدای کودکی اشعار حافظ، سعدی و فردوسی را از زبان پدرش فراگرفت. او پس از گرفتن دیپلم، در رشتۀ تاریخ و  جغرافیا در دانشگاه شیراز ادامه تحصیل داد و در سال 1347 خ (1968 م)، با رتبۀ اول مدرک کارشناسی تاریخ گرفت، سپس با استفاده از بورس شاگرد اولی برای ادامه تحصیل راهی لندن شد و در سال 1349 (1970 م) در رشتۀ باستان‌شناسی آسیای غربی از دانشگاه لندن مدرک کارشناسی ارشد گرفت و در مقطع دکتری در رشتۀ باستان‌شناسی ایران هخامنشی، به تحصیل ادامه داد و در سال 1352 خ (1973 م) مدرک دکتری دریافت کرد. او در سال 1983 م، نیز مدرک پسا دکتری خود را در رشتۀ تاریخ‌شناسی ایران از دانشگاه گوتینگن آلمان دریافت کرد.

 شاپور شهبازی، یکی از فعال‌ترین استادان در زمینة تاریخ پیش از اسلام در ایران، به ويژه متخصص تاريخ هخامنشيان و یکی از مهم‌ترین پژوهشگران مطالعات ایران‌باستان بود که در سطح بین‌المللی، اعتبار و شهرت فراوانی داشت. او در سال 1353 خ، به سرپرستي بنياد مطالعات هخامنشي در تخت جمشيد برگزيده شد و تا سال 1357 خ، در آن سمت باقي ماند. شهبازی، همچنين در دانشگاه­هاي تهران، هاروارد، گوتينگن و اورگون شرقي به تدريس و پژوهش تاریخ هنر، تاریخ‌نگاری، تاریخ باستان و تاریخ خاورمیانه پرداخت. وي تنها ايراني‌ بود كه مقالاتش در مجلة تاريخ باستان امريكا به چاپ مي­رسيد، مقاله‌های بسیاری از او در دانشنامة ایرانیکا نیز چاپ شده است. او همچنين تأليفات ارزشمندي دربارة شاهنشاهي داريوش كبير  و تخت جمشيد و شرح مصور نقش رستم با نام راهنمای مستند تخت جمشید و شرح مصور نقش رستم دارد که به چهار زبان فارسی، انگلیسی، فرانسوی و آلمانی منتشر شده است. شهبازی، بنیانگذار بنیاد تحقیقات هخامنشی در سال 1352 خ، بود. او به زبان­های انگلیسی و آلمانی تسلط داشت و با زبان­های فرانسه، یونانی، عربی و آرامی نیز آشنایی داشت. شهبازی 180 مقاله و 18 کتاب در زمینة ایران باستان به زبان فارسی، انگلیسی، آلمانی و فرانسوی نگاشته است. او در سال 1384 خ، جایزة مرکز مطالعات خاورمیانه در واشنگتن، به وی اهدا شد. شهبازی عضو برجستة هیأت علمی دانشگاه اورگن شرقی نیز بوده است. از دیگر آثار او می‌توان کوروش بزرگ: زندگی و جهانداری شاهنشاهی ایران (که برندة جایزة کتاب سال شد) راهنمای مستند تخت جمشید؛ فردوسی و یک بیوگرافی انتقادی را نام برد.