علی سامی

(1289 – 1368 خ)

Sami, Ali

باستان­شناس، محقق و نویسنده

علی سامی، در شیراز متولد شد. پدرش آقابزرگ از شاعران و نقاشان کازرون بود. او پس از اتمام دورة متوسطه به استخدام آموزش و پرورش درآمد و مراحل ترقی را طی کرد و در نهایت در رشتة ادبیات، باستان‌شناسی و تاریخ، مشغول تحقیق شد و در این رشته از دانشگاه آزاد آسیایی، درجة دکتری افتخاری دریافت کرد.

سامي، در سال 1315 خ، سرپرستي تعـميرات بناهاي تاريخي شيراز را عهده‌دار شد. عــشق او به باستان­شناسي در همين سال­ها شكل گرفت و به تعمير بناهاي بسياري، نظير آرامگاه خواجوي كرماني، حوضخانة كريم­خاني كه بعدها موزة پارس شد و آرامگاه خواجه حافظ، اقدام كرد. او از سال 1318 تا 1340 خ، (به جز مدت كوتاهي در سال 1336 خ) ریاست بنگاه علمي و حفاری تخت جمشيد را برعهده داشت و كاوش­هايي اساسي بر روي صُفّه و محوطه­هاي اطراف و نيز در پاسارگاد، نقش رستم و نقاط ديگر انجام داد. او سپس به ریاست ادارۀ باستان‌شناسی فارس منصوب شد. او همچنين در دانشگاه شيراز به تدريس پرداخت. آثار ارزشمند وی از منابع عمدة باستان­شناسي در ايران به شمار مي­روند. از اشیای کشف شده توسط علی سامی، تعدادی در موزۀ ایران نگهداری می‌شود، از جمله سر شاهزادۀ هخامنشی از سنگ لاجورد و بشقاب سنگی به خط آرامی. او در مرمت آرامگاه کوروش بزرگ، سعدیه و آرامگاه شاه شجاع نیز همکاری داشته است. وی بیش از 30 جلد کتاب نوشت. از آثار او آثار پاسارگاد یا قدیمی‌ترین پایتخت کشور شاهنشاهی ایران؛ تاریخ جلگة مرودشت؛ تمدن هخامنشی؛ تمدن ساسانی؛ مقام دانش در ایران باستان و شیراز شهر جاویدان را می­توان نام برد.