فریدون علاء
بنیانگذار سازمان ملی انتقال خون ایران
پدر جامعه هموفیلی ایران
1310 خ – ؟
فریدون علاء، در سال 1310 و در پاریس به دنیا آمد. او پسر حسین علاء، نخست وزیر ایران، در زمان پهلوی دوم بود. وی دوران دبیرستان را در انگلستان سپری کرد و سپس وارد دانشگاه هاروارد شد و از آنجایی‌که به طب علاقه داشت وارد دانشگاه ادینبورگ در اسکاتلند شد. این دانشگاه به عنوان بهترین دانشگاه پزشکی اروپا شناخته شده بود. وی پس از تکمیل دوران تحصیلی خود، از ولکام تراست یک بورس تحقیقاتی گرفت و مشغول به مطالعۀ موارد بیماری‌های خونی ناشی از سوء جذب گوارشی شد و در نهایت تخصص داخلی و خون‌شناسی را در کالج سلطنتی پزشکان سپری کرد.
فریدون علاء در سال 1344 یکسال بعد از فوت پدرش در ایران، به ایران بازگشت و کارش را در دانشکدۀ پزشکی دانشگاه تهران به عنوان استادیار آغاز کرد.
وی اولین بخش خون‌شناسی بالینی را در بیمارستان پانصد تختخوابی تأسیس کرد که در ابتدا با مشکلاتی روبرو بود که بار دیگر ولکام تراست که یک مؤسسۀ خیریه است به او کمک کرد و برای پایه‌گذاری یک آزمایشگاه مدرن به او پول اهدا کرد و او توانست آزمایشگاهی مدرن را برپا کند که علاوه بر کارهای گذشته، کارهای جدیدی هم انجام می‌شد. یکی از آن کارها تشخیص هپاتیت B بود که تا آن زمان در ایران انجام نمی‌شد. پس از آن پروفسور علاء به تشخیص و درمان بیماری‌های خونریزی دهنده مانند هموفیلی علاقه‌مند شد و توانست با یک بنماری 37 درجۀ کهنه و چند تا پیپت (pipette) برای اولین بار به تشخیص قطعی بیماری‌های خونریزی دهنده ارثی دست زد.
پس از آن دکتر علاء به فکر وضعیت انتقال خون که در آن زمان وضعیت اسفناکی داشت، افتاد. چرا که در آن موقع فقیرترین، نیازمندترین، بیمارترین، آسیب پذیرترین افراد جامعه را می‌خواباندند و از آنها خون می‌گرفتند. بنابراین پروفسور علاء به فکر تأسیس مرکزی برای انتقال خون به صورت اخلاقی‌تر آن افتاد. او از خداداد فرمانفرماییان، رئیس سازمان برنامه و همچنین دکتر شیخ الاسلام، وزیر بهداری کمک گرفت و سازمان انتقال خون ایران، موجودیت قانونی پیدا کرد.
پروفسور علاء، برای جذب اهداکنندگان خون، اول به سراغ طبقات بالای جامعه می‌رفت. کارش این بود که با وزیر یا رئیس یک مؤسسه ملاقات می‌کرد و برایشان از وضعیت بد فعلی کشور توضیح می‌داد و وزرا و رؤسا نمی‌توانستند نه بگویند و علاوه بر آنها، تمام کارمندها هم داوطلب اهدای خون می‌شدند. آنها بعد از سخنرانی پروفسور علاء و تماشای فیلم تبلیغاتی، به وسیلۀ پزشک به دقت معاینه می‌شدند و افراد واجد شرایط یک واحد نیم لیتری خون اهدا می‌کردند و بعد از آن با آبمیوه و شیرینی دانمارکی پذیرایی می شدند.
به پاس تمام خدمات پروفسور علاء به وی عنوان «پدر جامعۀ هموفیلی ایران» داده شد. او همچنین عضو افتخاری فرهنگستان علوم پزشکی ایران است.
وی ویراستار و همکار مجلۀ Transfusion Today؛ عضو کمیتة ملی مدیریت سرویس انتقال خون؛ عضو کمیتۀ مشورتی تخصصی سازمان بهداشت جهانی در زمینۀ فرآورده‌های خون انسان و مواد وابسته به آن و همچنین سخنران ارشد افتخاری و متخصص خون مشاور/ گروه خون‌شناسی دانشگاه بیرمنگام انگلیس؛ رئیس سرویس انتقال خون انگلستان و مؤسسة ملی استانداردهای زیستی و کمیتۀ دائمی مشورتی کنترل عفونت‌های منتقله از طریق خود می‌باشد.