كوربَن، هانري

كوربَن، هانري (1903 – 1979 م)

Corbin, Henry

زبان­شناس، اسلام­شناس و فیلسوف فرانسوي

کوربَن، در سال 1923 م، به مدرسة «علمی مطالعات عالی» دانشگاه سوربن رفت و در سال 1925 م، لیسانس فلسفه و در سال 1928 م، فارغ‌التحصیل شد و به خاطر ارزش رساله‌اش، از دانشگاه سالامانکا، جایزه دریافت کرد. او از سال 27 – 1926 م، دروسش را در مدرسة زبان‌های شرقی آغاز کرد و با زبان‌های عربی و سانسکریت آشنا شد و در سال 1929 م، در زبان های عربی، فارسی و ترکی مدرک گرفت و به همکاری با کتابخانة ملی پاریس پرداخت. او از شاگردان فیلسوفان بزرگی چون ادموند هوسرل، اتیل ژیلسون و لویی ماسینیون بوده است. وی از نخستین مترجمان آثار هایدگر به فرانسوی و همچنین معرف فلسفة اشراق سهروردی و حکمت متعالیة ملاصدرا به اروپاییان بوده است. او به زبان‌های آلمانی، عربی و سنسکریت نیز مسلط بود. بنا به گفتة داريوش شايگان: «كوربن به خاطر خصلت دقيق كارهاي عالمانه­اش، نخستین دانشمند زبان­شناس است. چاپ انتقادي بسياري از متون عربي و فارسي و ترجمه­هاي عالي و ماندگار بسياري از آن­ها (به زبان فرانسه) را مديون او هستيم. اما او، از نظر وسعت و عمق انديشه­اش، فيلسوف هم هست.» کوربن، بخشی از عمر خود را در ایران و خاورمیانه سپری کرد. خواندن مقالاتی از شهاب­الدّين سهروردی که توسط استادش لویی ماسینیون به او پیشنهاد شده بود، کوربن را مشتاق کرد تا با زادگاه سهروردی، یعنی ایران، آشنا شود. ماسینیون با مشاهدة اشتیاق هانری کوربن به فلسفه و عرفان، کتاب حکمت‌الاشراق، مهم‌ترین اثر فلسفی سهروردی را به وی هدیه داد. کوربن در سال 1945 م، عازم ایران شد؛ نخستین دیدار او با ابراهیم پورداوود، صادق هدایت، محمد معین و مهدی بیانی بود. او در ایران نیز تحت تأثیر سخنان علامه طباطبایی قرار گرفت؛ در جلساتی که به محضر علامه طباطبایی می­رفت، بزرگان دیگری همچون مرتضی مطهری، سید جلال­الدّين آشتیانی، جلال­الدّين همایی، داریوش شایگان، بدیع­الزمان فروزانفر و … حضور داشتند. او با هدف معرفی میراث حکمی ایران، بخش ایران‌شناسی را در انستیتو فرانسه راه‌اندازی و مجموعة کتابخانة ایران را تأسیس کرد. وی انتشار «مجموعة ایران‌شناسی» را آغاز و طی بیست و پنج سال، 22 مجلد از آثار حکمی منتشر نشدة فارسی و عربی را منتشر نمود. وی استاد شیعه‌شناسی دانشگاه سوربن، مدیر بخش تحقیقاتی در مدرسه عالی مطالعات دانشگاه سوربن و مدیر بخش ایران‌شناسی انجمن ایران و فرانسه بوده است. کوربن از سال 1955 م، استاد فلسفة اسلامی دانشکدة ادبیات دانشگاه تهران بود و این دانشگاه در سال 1958 م، به وی دکتری افتخاری اعطا کرد. وی هر سال در ماه سپتامبر از فرانسه به ایران مسافرت می‌کرد. او دربارة ایران می‌گوید: «ایران زمین، فقط یک ملت و یک امپراطوری نبود، بلکه کانون معنویت و تاریخ ادیان بود.» از آثار او تاریخ فلسفة اسلامی؛ اسلام ایرانی (4 ج)؛ فلسفة ایرانی و فلسفة تطبیقی را می­توان نام برد.