لابروس، ژوزف دو

لابروس، ژوزف دو (حدود 1620 – حدود 1700 م)

 Labrosse, Joseph Du

پزشک و ایران‌شناس فرانسوی

لابروس، در سال 1664 م، برای تبلیغ آیین مسیحیت، به ایران آمد. او زبان فارسی و عربی را به خوبی آموخت و وارد جرگه کاتولیک‌های درویش (کَرمِلِی‌های ساکتان پابرهنه) شد و نام خود را به «فردریک آنژلوس سنت ژوزفی» تغییر داد و با نام آنژلوس، کتاب دارونامة ایرانی یا پارسی (فارماکوپئا پرسيک) را با بهره‌گیری از کتاب‌های طب شفایی، اختیارات بدیعی و ذخیره خوارزمی، در سال 1680 م، در پاريس به چاپ رساند. او از دوران شاه عباس اول، با کسب احترام و امتیاز­های ویژه، در ایران به خدمات مختلف ­پرداخت. همچنین در رشتة طب به تحصیل ‌پرداخت و پیرامون طب سنتی و گیاهان دارویی ایرانی اطلاعات گسترده‌ای کسب کرد. او علاوه بر پرداختن به امور دینی، به اقصی نقاط ایران نیز مسافرت می­کرد و به مطالعه کتاب­های گوناگون در زمینه‌های موسیقی، طب، ریاضی، نجوم و … علاقه­مند بود. وی انتقال کتاب­های خطی به فرنگ و ترجمة آن برای پادشاه فرانسه را انجام می‌داد و از درآمد سالیانه پادشاه ایران و بهای وسایل ارزشمند، در مراسم اعیاد، در دربارهای سلطنتی، همچنین از قیمت مالیات راه‌داران و از حمل و نقل کالا که شامل حفاظت آن‌ها نیز می­شده اطلاع داشته است. او از شهرهایی مانند اصفهان، شیراز، بهبهان، ایروان، نخجوان، موصل، بصره، پرسپولیس، لار، بندر عباس، بحرین، جزیرة هرمز، جزیرة خارک، بندر لنگه و … دیدن کرد و در عین حال به عنوان صاحب‌نظر، «طب پارسی» را مطلقاً جالینوسی می­داند و همه جا از فارسی به «زبان عجمی» یاد می­کند.

از آثار او می‌توان لغت فرنگ و پارس را نام برد. لابروس، نگارش این کتاب را در مدت اقامتش در سال‌های 1664 تا 1679 م، در ایران و برخی سرزمین‌های اطراف، به انجام رساند. این کتاب از نخستین فرهنگ‌های فارسی ـ فرنگی و کهن‌ترین فرهنگ 4 زبانه است که 331 سال پیش، همزمان با سلطنت شاه سلیمان صفوی، در سال ۱۶۸۴ م (١٠٩۶ ق)، در جهان آن روزگار، انتشار یافته است. چاپ این کتاب، با جلدی چرمی، به قطع وزیری بزرگ، در آمستردام به انجام رسیده و مبنای آن زبان ایتالیایی است، اما بخش عمدة آن را معادل‌ها و توضیحات فارسی تشکیل می‌دهد.