مازندرانی‌ها
مازندرانی‌ها/ مازی‌ها
به مردمانی که به طور کلی دارای پس‌زمینة قومی مازندرانی هستند و به زبان مازندرانی صحبت می‌کنند، مازندرانی گفته می‌شود. مازندرانی‌ها از اقوام اصیل ایرانی هستند که شباهت‌هایی نیز (از جمله در زبان) به مردم جمهوری آذربایجان، ارمنی و گرجی دارند. مازندرانی، زبان بومی تپوری‌ها (مازندرانی‌ها) یعنی ساکنان اصلی استان‌های مازندران، گلستان و مناطق شمالی استان‌های سمنان و تهران می‌باشد. ساکنان مناطق مختلف، آن را به نام‌های مختلفی می‌نامند، به ویژه پس از جدایی استان گلستان در سال ۱۳۷۶خ، مردم این دیار، ترجیحاً خود را طبری (تپوری) می‌شناسند. همچنین در کوهپایه‌های جنوبی البرز (حومة تهران) علاوه بر نام مازنیکی (مازندرانی) با نام بومی گیلکی نیز شناخته شده‌اند.
در میان زبان‌های ایرانی، این زبان بیشترین آثار نوشتاری را در طی سده‌های دهم تا پانزدهم میلادی، به خود اختصاص داد؛ که با حکومت مستقل و نیمه مستقل اسپهبدان در طبرستان، حاصل شده است. کارهای بزرگ و ارزشمندی به این زبان نوشته شدند که به جز برخی خرده‌نوشتارها، میان مطالب مرتبط به مازندران در فارسی، همگی از بین رفتند.
زبان مازندرانی از گروه زبان‌های شمال غربی ایرانی بوده و از لحاظ زبان‌شناختی با زبان فارسی به صورت دوجانبه غیر مفهوم می‌باشد، اگرچه پس از مدرنیتة ایران، در ابتدای قرن بیستم میلادی، فارسی در زبان تپوری‌ها (مازندرانی‌ها) نفوذ پیدا کرد، ولی مانند برخی دیگر از زبان‌های ایران، زبان مازندرانی از بین نرفت.
ذکر این نکته بایسته است که برخلاف تصور بیشتر غیر مازندرانی‌ها، زبان (گویش) مازندرانی، همان گویش گیلکی گیلانی نیست. اگر چه برخی، گیلانی و مازندرانی را یکی می‌دانند، اما این امر درست نیست و گیلکی گویشی جدا از مازندرانی است.
این مردم در زبان مازندرانی به نام طبری، خود را می‌شناسند و کم یا بیش در استان‌های گلستان، تهران، سمنان، گیلان (تا رودسر و لنگرود)، اصفهان (در فولادشهر و اصفهان) و سایر نقاط ایران گسترده شده‌اند.
تصویری از مردان مازندرانی