محسن مقدم
مقدم، محسن (1279 – 1366 خ)
Moghadam, Mohsen
باستانشناس، نقاش و مجموعه دار
محسن مقدم، فرزند محمدتقی خان احتساب‌الملک، در تهران به دنیا آمد. او در کودکی برای تحصیل به اروپا فرستاده شد. مقدم در اواسط جنگ جهانی اول به ایران بازگشت و در مدرسۀ صنایع مستظرفه ادامه تحصیل داد و پس از چند سال، بار دیگر روانه اروپا شد. او در بخش باستانشناسی موزه لوور پاریس آموزش دید و با درجة عالی تحصیلات خود را به پایان رساند. وی در سال‌های آخر حضور خود در اروپا به عنوان نمایندۀ فرهنگی ایران در نشست‌ها و نمایشگاه‌های متعددی حضور یافت.
او پس از بازگشت، در محضر استادانی چون کمالالملک به تحصیل پرداخت و مدتی بعد مجدداً به اروپا بازگشت. او از بنيانگذاران دانشكدة هنرهاي زيبا و رشتة باستانشناسي دانشگاه تهران، استاد ممتاز دانشگاه تهران از اولین استادان دانشگاهی باستانشناسی در ایران و اولین دارندة نشان لژيون دونور از طرف شارل دوگل رئیس‌جمهور فرانسه بود. او برادر كوچك حسن مقدم و همسر سلما مقدم بود. وی از بدو تأسيس دانشگاه تهران، كرسي هنر را در اختيار داشت. وی در فرانسه در موزة لوور پاریس، در بخش باستانشناسی در کلاس‌های ژرژ کنتتو، باستانشناس معروف، آموزش دید و به ایران بازگشت. مقدم، در سال 1316 خ، در مرکز باستانشناسی به عنوان بازرس فنی هیأت باستانشناسی فرانسوی شوش به سرپرستی رولان دومنکم، فعالیت تخصصی خود را آغاز کرد. او مدتی نیز زیر نظر آندره گدار در موزۀ ایران باستان مشغول بود. مقدم، در حفاريهاي مختلفي شركت كرد و نخستين بار ابلاغ حفاري مارليك (چراغعلي تپه) به نام او صادر شد. طرح آرم دانشگاه تهران از اوست، همچنین از نخستين كساني است كه در ايران به جمعآوري اشياء و آثار هنري پرداخته است. مقدم سرپرستی هیأتی به منظور تهیة نقشة باستانشناسی گیلان را نیز بر عهده داشت. یکی از ویژگی‌های بارز محسن مقدم، علاقۀ او از کودکی به جمع‌آوری کلکسیون‌های مختلفی چون تمبر، صدف، چپق، قلیان و آثار متنوع تاریخی بود. او و همسرش، در کنار فعالیت‌های علمی، آثار و اشیاء فراوانی را با هدف حفظ میراث فرهنگی و تاریخی ایران، گردآوری کردند. او مجموعه‌داری متخصص و دوستدار فرهنگ گذشتۀ ایران بود که مجموعۀ خود را برای ارزش مالی آن گردآوری نکرد. او بخش زیادی از آثار خود را از خارج از ایران خریداری می‌کرد و به ایران باز می‌گرداند. طبق وصيت او، مجموعة عالي و بينظيرش به همراه خانه پدریش به دانشگاه تهران سپرده شد که اکنون به موزه تبدیل شده است.