محمد ابن ابوحامد عطّار نیشابوری ملقب به شیخ فریدالدّین
تخلص: عطّار
قرن: ششم و هفتم هجری
سال تولد – فوت: 540 يا 553 – 618 ق
محل تولد – زندگي – فوت: کدکن نیشابور – نیشابور – نیشابور
دوران: ركنالدّين ابومظفر و ركنالدّين طغرل سلجوقي
آثار: منطقالطیر؛ تذکرة الاولیاء؛ الهي نامه؛ مصيبت نامه؛ اسرار نامه؛ خسرو نامه؛ مقامات الطیور؛جواهرنامه؛ شرح القلوب؛ مختارنامه؛ دیوان قصاید و غزلیات
توضیح: در مورد زندگي عطار، اطلاعات زيادي در دست نيست، از اين رو است كه داستانهاي بسياري در اين مورد شكل گرفته و زندگاني او به صورت افسانه درآمده است. شغل فریدالدّین، عطّاری بوده و از این رو «عطّار» تخلص میکرد. بنابر شرح دولتشاه سمرقندي: «فريدالدّين به اين شغل مشغول بود تا اينكه روزی خواجهوش به صدر دکان نشسته و پیش او غلامان چالاک به خدمت کمر بسته، ناگاه دیوانهای، بلکه در طریقت فرزانهای، به در دکان رسید و تیز تیز در دکان نگاهی کرد و آب در چشم گردانید و آهی کرد و شیخ درویش را گفت: «به چه خیره مینگری؟ مصلحت آن است که زود درگذری.» درویش گفت: «ای شیخ من سبک بارم و به جز خرقهای هیچ ندارم اما خواجه بر خرقة عقاقیر مقید است، در وقت رحیل چیست تدبیر، من زود از این بازار میتوانم گذشت، تو تدبیر اشغال و احمال خود کن و از روی بصیرت فکری در حال خود کن.» گفت: «چگونه میگذری؟» گفت: «اینچنین» و خرقه از بر کَند و زیر سر نهاد و جان تسلیم کرد. شیخ از کار آن مجذوب، پر درد گشت و دل او از خشکی بوی مشک مزور دنیا همچون مزاج کافور سرد شد، دکان به تاراج داد و از بازار دنیا بیزار شد و ترک دنیا كردي.»
نام منطقالطیر در آثار عطّار به سه صورت منطقالطیر، مقامات طیور و طیورنامه آمده است.
مولانا در مورد عطار ميگويد: عطار روح بود و سنايي دو چشم او، ما از پي سنايي و عطار آمديم. عطار واسطهاي ميان پايين و بالاترين حد شعر عرفاني است.
از كساني كه در شناساندن عطار كمك بسياري كردهاند ميتوان به بديعالزّمان فروزانفر، محمدرضا شفيعي كدكني و عبدالحسين زرينكوب اشاره كرد.
اين مرد بزرگ در 78 يا 79 سالگي درگذشت يا (كشته شد) و در نيشابور به خاك سپرده شد.
بيست و پنج فروردين ماه هر سال، روز بزرگداشت عطّار نيشابوري نامگذاري شده است.