میدان تجریش
میدان تجریش: تجریش محله‌ای بسیار قدیمی در تهران است و به دوران پیش از قاجار بازمی‌گردد. ابوبکر راوندی، در کتاب راحۀ‌الصدور این‌گونه نوشته است که: «طغرل سلجوقی در مسیر سفرش از تبریز به شهر ری به علت گرمای هوا به ده طجرشت (تجریش) پناه برد و در همانجا نیز فوت کرد.» وی را در ری دفن کردند.
برخی از تاریخ‌نگاران طجرشت را مخفف طجردشت یعنی دشتی که در جلگه ساخته شده است، می‌دانند. به واسطۀ شکل‌گیری منطقۀ تجریش کشاورزی، دامداری و باغداری در آن منطقه رونق گرفت. در اراضی اطراف این باغ‌ها گرگ‌های زیادی بودند که باعث زحمت اهالی تجریش می‌شدند، بدین لحاظ اهالی این منطقه دهکده را ترک کردند و به حوالی امامزاده صالح در ده جنت گلشن رفتند و تجریش فعلی شکل گرفت.
صدها سال بعد طهران پایتخت قاجاریان ییلاق اهالی آنجا شد و اشراف این شهر باغ‌های زیادی جهت اقامت تابستان در آنجا احداث کردند. تجریش در زمان ناصرالدین‌شاه پر از درختان انجیر و گیلاس و مزرعه‌های باصفا بود. ساختمان‌های تجریش قدیم مانند روستای تاریخی ماسوله بود و مردم از روی بام‌های یکدیگر عبور می‌کردند.
حدود 60 سال پیش به سرپل تجریش «گوگَل» می‌گفتند، گو به معنای «گاو» و گَل به معنای «گله» بوده، تجریش از دیرباز محل خرید و فروش دام بود.
سرپل تجریش، سالیان سال و دهه‌های پی در پی از محبوب‌ترین تفرجگاه‌های تهران به شمار می‌آمد ولی کمتر کسی از آن به عنوان میدان تجریش یاد می‌کرد. درخت چنار بسیار قدیمی که در این منطقه قرار داشت، توجه بسیاری از سیاحان و جهانگردان را به خود جلب کرده بود و در سفرنامه‌هایشان از این چنار تنومند که در بقعه امامزاده صالح قرار داشت، نام برده‌اند.
تجریش قدیم دارای سه محله بود و هر کدام شامل مناطق مختلفی به شرح زیر می‌شدند:
محله بالا شامل: باغ فردوس، چهارراه حسابی، زعفرانیه، الهیه
محله پایین شامل: ظهیرالدوله، سه راه دزاشیب، سه راه قیطریه، اسدی و فردوسی
محله قلعه نو و حومه شامل: زعفرانیه، محمودیه، ناودانک، جعفرآباد … .
کم‌کم کوچ مردم از سایر مناطق ایران به تهران و حومۀ آن افزایش یافت. به طوری که تعدادی از آنان در تجریش سکنی گزیدند. مهاجران این منطقه شامل بومی‌ها، ترقی‌ها، نائینی‌ها، اصفهانی‌ها، خراسانی‌ها، شیرازی‌ها، یزدی‌ها، طالقانی‌ها و لرها بودند.
امامزاده صالح شخصی به نام حسن ملقب به صالح از نوادگان امام موسی کاظم علیه السلام بود. دربارۀ این شخص می‌گویند که وی تحت تعقیب حسن نامی از پل کَرَخ یا کرج امروزی بود. تعقیب‌کننده بالاخره وی را در باغ جنت گلشن زیر چنار بزرگ نزدیک چشمه ساری گرفتار کرده و او را کشته است. اهالی محل به احترام انتساب وی به ائمه برای وی مرقد و بارگاهی می‌ساختند. بنای اصلی این مرقد را هلاگو میرزا فرزند فتحعلی شاه در سال 1210 ق بنا کرده است.
چنار امامزاده صالح کهنسال‌ترین چناری بوده که تاکنون دیده شد، حتی اعجاب مسافرین خارجی را نیز بر می‌انگیخته است. چنانکه دیالافوا در سفرنامه‌اش از ایران به سال 1881 م درباره این درخت نوشته است: «در مسجد (بقعه امامزاده صالح) تجریش چنار عجیب و غریبی است که کمتر نظیر آن در دنیا پیدا می‌شود. قطر فوق‌العاده آن را نمی‌توان دقیقاً با رقم معین کرد. تقریباً محیط آن به پانزده متــر می‌رسد. هریک از شاخه‌های آن مانند تنه درخت کهنسالی در بالای بنای مسجد سر به آسمان کشیده است. قهوه‌چی سماور، استکان و لوازم خود را در درون آن قرار داده است. سقا هم کوزه‌های پر آب خود را در گوشه‌ای از تنه گذارده است.»
این درخت تنومند در سال 1346 خ بر اثر سهل‌انگاری کارگران که می خواستند تسمه‌ای فلزی را دور آن ببندند تا از شکستن آن خودداری شود، آتش گرفت و خاموش کردن این آتش سه ساعت و نیم طول کشید.
سال‌ها بعد درخت چنار خشک شد و به دلیل ریزش مجرای قنات کنارش به خطر نابودی افتاد تا اینکه در سال 1378 خ، متولیان امامزاده با مجوز سازمان میراث فرهنگی به دلیل نگرانی از ریزش اجزاء درخت و خطرات جانی آن را قطع کردند و در سال 1382 خ بقایای ریشه این در خت نیز از خاک بیرون آورده شد.
بازار تجریش نیز از مکان‌های قدیمی این منطقه به حساب می‌آید. در تاریخ ساخت این بازار نظرهای فراوانی وجود دارد، برخی تاریخ ساخت بازار تجریش را مربوط به ۷۰ سال پیش می‌دانند. کسبه قدیمی بازار معتقدند که بازار تجریش قدمتی بسیار بیشتر و حدوداً ۱۵۰ سال دارد.
این محل که سال‌ها محل سکونت اشراف قاجاری و ییلاق سفارتخانه‌های خارجی در تهران، بود از دورۀ رضاشاه شروع به گسترش کرد؛ جاده قدیم آن (دکتر شریعتی فعلی)، سنگفرش شد. ماشین‌های کرایه افزایش یافتند. بسیاری از باغ‌های آباد آن تبدیل به ویلا شدند. در سال‌های اخیر این ویلاها نیز تخریب شدند و بیشتر باغچه‌های آن تبدیل به برج‌های بلند شدند.
