میرزا ابوالقاسم قائم مقام فراهانی مشهور به میرزا كوچك
تخلص: ثنایی
قرن: سیزدهم هجری
سال تولد / فوت:1193 / 1251 ق
محل تولد / زندگی / فوت: هزارة فراهان (از توابع اراک) / تهران، تبریز / ……….
دوران: قاجاریه
آثار: مجموعةرسائل و منشآت (حاوی چند رساله، نامه‌های دوستانه، عهدنامه‌ها و وقف‌نامه‌ها)
توضیح: قائم مقام در آذربايجان در خدمت عباس ميرزا وليعهد به نويسندگي مشغول بود و در سفرهاي جنگي در كنار وليعهد حضور داشت. در اين مدت به كمك مستشاران فرانسوي و انگليسي، سپاهيان ايران را منظم كرد. وي پس از درگذشت پدرش (ميرزا بزرگ) به فرمان فتحعلي شاه، به جانشيني پدر، يعني سمت وزارت درآمد و لقب قائم مقام را دريافت كرد. قائم مقام پس از يك سال وزارت به اتهام دوستي با روس‌ها از كار بركنار شد و سه سال در تبريز بي‌كار ماند. وي مجلسي ترتيب داد تا دربارة صلح يا ادامه جنگ با روس‌ها تصميم بگيرند و دلايل بسياري از جمله مقايسة توان مالي و نظامي ايران و روسيه را بيان كرد تا نظر مساعد نمايندگان را دربارة صلح بگيرد؛ اما آن‌ها وي را به دشمني با ايران و دوستي با روس‌ها متهم كردند و تصميم گرفتند با آن‌ها بجنگند. نتيجه اين جنگ، شكست سخت ايران و در نهايت امضاي عهدنامه تركمنچاي بود. پس از اين اتفاق قائم‌مقام مجدداً به سمت خود بازگشت و در دوران وزارتش تلاش بسياري در آباداني ايران انجام داد كه از مهم‌ترين آن تربيت اميركبير بوده است.
قائم مقام در 58 سالگي درگذشت و از محل خاكسپاري وي اطلاعي در دست نيست.