ناصر خسرو قبادیانی

قبادیانی بلخی، ابومعین ناصر بن خسرو بن حارث (معروف به ناصرخسرو) (394 – 481 ق)

Ghobadiani Balkhi, Nasser-Khosro

جهانگرد و شاعر

ناصرخسرو، در روستای قبادیان بلخ در خانواده‌ای ثروتمند که گویا به امور دولتی و دیوانی اشتغال داشتند، به دنیا آمد. او در جوانی به تحصیل علوم دوران خودش پرداخت و قرآن را از برکرد و سپس به دستگاه دیوانی محمود غزنوی پیوست و با افول قدرت غزنویان، به خراسان رفت تا مگر در دربار سلجوقیان سمتی یابد، اما موفق نشد و به مروالرود رفت. به علت خوابی که بنا به گفتة خودش دیده بود چنان برآشفت که یکسره از خدمات دیوانی کناره گرفت و راهی حجاز شد. سفرش هفت سال به درازا کشید که شش سال آن را در خدمت مستنصر، خلیفۀ فاطمی مصر بود. او سپس به اسماعیلیه پیوست و پس از طی مدارج فرقه­ای، تا مقام حجتی پیش رفت. وی برای ترویج فرقة اسماعیلیه، به خراسان بزرگ، بلخ، نیشابور و مازندران سفر کرد و سرانجام تا پایان عمر در یمگان اقامت گزید. او شرح این سفرها را در سفرنامة خود آورده است. ناصرخسرو از بزرگ­ترین قصیده‌سرایان زبان فارسی است و در نثر نیز به قوت شعر، خوش درخشیده است.