چلکوفسکی، پیتر جان

چلکوفسکی، پیتر جان (1933 م)

Chelkowski, Peter John

ایران­شناس امریکایی (لهستانی‌تبار)

چلکوفسکی، متخصص زبان و ادبیات فارسی بود. او از سال 1959 تا 1961 م، در مدرسة مطالعات شرقی و افریقایی دانشگاه لندن به مطالعة ایران­شناسی و تاریخ خاورمیانه پرداخت، سپس به ایران آمد و در سال 1968 م، موفق به دریافت درجة دکتری زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه تهران گردید. او در ایران، به تماشای یک مجلس تعزیه نشست و شیفتة آن شد و سفرهای بسیاری برای به دست آوردن نسخه‌های تعزیه انجام داد. او دربارة ادامة مطالعاتش دربارة تعزیه می‌گوید: «بسیار دربارة تعزیه مطالعه کردم، به واتیکان سفر کردم تا بزرگ‌ترین کتابخانة تعزیه در دنیا را ببینم. سفیر ایتالیا در ایران در سال‌های 1950 – 1955 م، نیز عاشق تعزیه بود و این کتاب‌ها را جمع‌آوری کرده و به کتابخانة واتیکان سپرد. 1055 نسخه تعزیه در واتیکان نگهداری می‌شود که تنها متعلق به ایران است. از ایران تا کارائیک سفر کردم تا گسترش تعزیه را بیابم.» او پس از گرفتن دکتری زبان فارسی به عنوان مورخ خاورمیانه به دانشگاه نیویورک وارد شد و به تدریس و تحقیق در این دانشگاه مشغول گشت. وی در سال 1976 م، نخستین همایش با موضوع تعزیه را برگزار کرد که در نوع خود در جهان بی‌نظیر بود. چلکوفسکی در این همایش چندین نفر را از کشورهای مختلف برای سخنرانی دعوت کرد که حاصل این همایش چند روزه در قالب کتاب تعزیه: نیایش و نمایش در ایران، در ایران و امریکا منتشر شد. او را می‌توان از علاقمندان جدی فرهنگ ایرانی در مجامع دانشگاهی امریکا دانست. وی همواره می‌گفت که یک ایرانی است. دختر وی در ایران به دنیا آمده و پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه تهران بارها برای دیدار، تحقیق و سخنرانی به ایران آمده است. وی در امریکا عضو انجمن‌های علمی و فرهنگی متعددی از جمله انجمن ایرانیان امریکاست. از آثار مهم او جامعه و ادبیات ایران و روحوضی: عامل مهمی در حفظ ثبات فرهنگ و آداب و رسوم ایرانی؛ تعزیه: آیین و نمایش در ایران را می­توان نام برد.