بلوچ‌ها
بلوچ‌ها
مردم بلوچ، یکی از اقوام ایرانی‌تبار ساکن در پاکستان، ایران و افغانستان هستند. بلوچ‌ها، به زبان بلوچی سخن می‌گویند. بیشتر مردم بلوچ، مسلمان اهل سنت هستند. آن‌ها در سیستان و بلوچستان در جنوب شرقی فلات ایران و آسیای غربی پراکنده‌اند.
حدود ۶۰ درصد مردم بلوچ، در بلوچستان پاکستان؛ حدود ۲۵ درصد آن‌ها در استان سیستان و بلوچستان ایران، تعداد زیادی از بلوچ‌ها نیز در سند و پنجاب در پاکستان و دیگر بلوچ‌ها در کشورهای افغانستان، ترکمنستان، عمان، بحرین، کویت و قسمت‌هایی از آفریقا زندگی می‌کنند. جوامع کوچکی از بلوچ‌ها نیز در اروپا (بیشتر کشور سوئد) و در پِرث استرالیا، جایی که در حدود سدة 1800 م، به آنجا کوچ کرده‌اند، زندگی می‌کنند.
برخی منابع، جمعیت مردم بلوچ را در حدود ۹ میلیون نفر برآورد کرده‌اند که به طور تخمینی ۶،۲ میلیون نفر در ایران، 6 میلیون نفر در پاکستان، 600 هزار نفر در افغانستان،400 هزار نفر در عمان، 100 هزار نفر در امارات و سایر آنان در تاجیکستان و ترکمنستان و دیگر کشورها زندگی می‌کنند.
نخستین بار نام بلوچان در آثار تاریخی در کتاب حدودالعالم (982 م = ۳۷۲ ق) و نیز درکتاب مقدسی (حدود 985 م = 375 ق) با نام “بلوص” دیده شده است. در کتاب‌های جغرافیایی از این قوم (همراه با طایفة کوچ یا قفص) در حدود کرمان یاد شده و پس از آن بر اثر عوامل تاریخی، این قوم به کناره‌های دریای عمان رسیده و در همانجا اقامت گزیده‌اند.
سرزمین مردم بلوچ، معروف به بلوچستان است که میان کشورهای پاکستان، ایران و افغانستان تقسیم شده است. بیشتر مردم بلوچ در ایالت بلوچستان پاکستان، استان سیستان و بلوچستان ایران و استان‌های قندهار و نیمروز افغانستان زندگی می‌کنند. گروهی از بلوچان ایران نیز در کرمان، خراسان، هرمزگان و لارستان زندگی می‌کنند. بعضی مهاجران بلوچ در جستجوی کار و کسب معاش، به گرگان و حتی ترکمنستان هم رفته و در آن نواحی ساکن شده‌اند.
ماه‌های بلوچی
از زمان‌های قديم هر قوم و ملتي ماه‌هاي مخصوص به خود را داشته است. قوم بلوچ نيز ماه‌هاي مخصوص به خود را دارد که برخی ماه‌هاي آن مشابه زبان فارسي است، چرا كه اين دو قوم هر دو ريشة آريايي دارند و اشتراك واژگان و كلمات در اين دو قوم برآمده از زبان پهلوي است كه زبان مشترك ايراني‌ها بوده است.
- مهرگان Mehregan معادل فروردین: زماني كه هواي خوب و معتدل ناگهان به مدت سه روز سرد مي‌شود و با توجه به ضرب‌المثل بلوچي براي زمان شروع اين ماه “تي توك كه ارهنارو، شنك ار تلارو” منظور موقعي است كه درخت انار شروع به شكوفه دادن كرده و بزهاي كوهي مي‌زايند. اين زمان بدترين موقع براي شكار است، چرا كه باعث مي‌شود شكارها بوي شكارچيان را احساس و فرار كنند.
- زرد بهار Zardbahar معادل ارديبهشت: موقع گرايش سبزه‌هاي اوايل بهار به زرد.
- گدگ تَرَك GadagTerakk معادل خرداد: وقتي كه پوست بادام‌هاي كوهي شروع به تركيدن كرده و مي‌افتد.
- هادر Hader معادل تير: موقع رفتن عشاير به شهر، براي جمع‌آوري خرما و وزش باد لوار كه باد گرمي است و باعث پخته شدن خرماي نارس مي‌شود.
- هامين Hameyn معادل مرداد: موقع رسيدن خرما
- ايرهت يه بهبو EyrahtYabohbo معادل شهریور: موقع جمع‌آوري خرما
- بهشت Bahest معادل مهر: موقع شخم زدن زمين براي كاشت جو و گندم
- وردارك Wardarok معادل آبان: موقع برگريزان
- مزرا Mazra معادل آذر: موقع شروع سرما
- دي Day معادل دي: موقع شروع چلة زمستان
- مردار Mordar معادل بهمن: موقعی كه درختان خشكيده بر اثر سرماي شديد چلة زمستان به صورت مرده دیده مي‌شوند.
- شهرير Sahreyr معادل اسفند: موقعي كه شدت سردي هوا پايين آمده و هوا مطبوع و دل‌انگيز می‌شود. طرح لباس قدیم زنان سیستان طرح لباس جدید زنان سیستان
طرح لباس قدیم مردان سیستان طرح لباس جدید مردان سیستان
تصویری از لباس مردان بلوچ که شباهت به رقص‌های خراسانی دارد.
تصویری از كار سكه‌دوزي براي زينت خانه، كار زنان بلوچ، از رنگ‌هاي شاد و زنده. در این آویز سنتی از پارچه، دكمه، آينه، مرواريد، سكه، پولك، برگ، ماه‌هاي پلاستيكيو كاموا استفاده شده است.