پیروز یکم (فیروز ساسانی)

پیروز یکم (فیروز ساسانی) ( ؟ – 483 م)
Pirouz The First Sasani
هجدهمین پادشاه ساسانی

پیروز یکم، پسر یزدگرد دوم بود که پس از برادرش، هرمز سوم، بر تخت شاهی نشست و از سال 459 تا 483 م (24 سال)، حکومت کرد. در طی سلطنت 25 سالة او، بدبختی از هر سوی بر ایران روی آورد. ابتدا خشکسالی دیریازی (که مدت آن را هفت سال نوشته‌اند) پیش آمد که پیروز با حسن تدبیر، مشکل را حل کرد و با تخفیف مالیات‌ها و نظارت در توزیع خواربار در آسایش مردم کوشید. جنگ‌ها و درگیری‌هایی نیز در دوران او صورت گرفت.
در آخرین جنگ در سال 484 م، پیروز (فیروز) و سپاهیانش در صحرای بی‌آب و علفی (صحرای آخال کنونی) گیر افتادند و پیروز یکم با سپاهیان همراه خویش تلف شد و جسد او هرگز به دست نیامد.
از آثار پیروز، دیوار بزرگ گرگان است که در شمال ایران (از دریای خزر در امتداد گرگان‌رود) برای جلوگیری از هجوم هیاطله، کشیده شده بود و خرابه‌های آن امروزه موسوم به «سد اسکندر» است. بنای روستای فیروز بهرام (اسلام‌شهر امروزی)، در جنوب تهران را به پیروز یکم نسبت داده‌اند.

دیوار بزرگ گرگان یا سد اسکندر
 

خسرو انوشیروان دادگر