شمسالدّين محمد ابن علي ابن ملكداد تبریزی مشهور به شمس تبريزي
تخلص: ……….
قرن: ششم و هفتم هجری
سال تولد – فوت: 582 – 645 ق
محل تولد – زندگي – فوت: تبریز – بغداد، قونیه، دمشق – خوی
دوران: نصرتالدّين ابوبكر اتابك، قطبالدّين مبارز شبانكاره
آثار: مقالات شمس تبریزی
توضیح: شمس، يگانه فرزند و نازپروردة پدر و مادرش بود كه رفتارش از كودكي غريب بود. شغل پدرش بزازي بود. او سير و سلوك را از كودكي شروع كرده، در ابتدا فقه خواند و در مذهب شافعي فقيه شده بود. در مورد عشق به خدا ميگويد: «خلل از اينست كه خدا را به نظر محبت نمينگرند، به نظر علم مينگرند و به نظر معرفت و نظر فلسفه، نظر محبت كار ديگر است.»
شمس در جواني مريد شيخ ابوبكر سله باف (زنبيل باف) بود و پس از وي سالها به جستجو پرداخت؛ روم، شام و عراق را گشت و براي امرار معاش گاه كارگري ميكرد، گاه زنبيل بافي و گاه نيز در مكتبخانهها معلمي ميكرد. حتي روش نويني براي آموزش قرآن ابداع كرد كه كودكان در مدت كوتاهي ميتوانستند قرآن را بيغلط بخوانند.
آوردهاند كه شمس دربارة ابن سينا گفته است: «بوعلي نيم فلسفي است، افلاطون فلسفي كامل است.»
شمس تبریزی، از بزرگان و پیشروان صوفیه در قرن هفتم بود و به دلیل تأثیر عظیمی که وی بر مولانا داشت، مولانا دیوان کبیر خود را به نام شمس تبريزي مزّین كرد.
قرار است بنايی براي يادبود شمس در زادگاهش تبريز، در محل باغ گلستان، ساخته شود.
شمس تبريزي، احتمالاً در 63 سالگي درگذشت و گویا در خوي به خاك سپرده شد.