ابوجعفر محمد ابن محمد ابن حسن طوسي ملقب به خواجه نصیرالدّین طوسی
تخلص: ……….
قرن: هفتم هجری
سال تولد – فوت: 597 – 672 یا 673 ق
محل تولد – زندگي – فوت: توس – نيشابور، بغداد، مراغه، اصفهان – بغداد
دوران: چنگیز، هولاكوخان و اَباقاخان مغول
آثار: اخلاق ناصری؛ تجريد العقايد؛ تحرير اقليس؛ اثبات جوهر؛ رساله در كليات طب؛ اساس الاقتباس
توضیح: خواجه نصیر طوسی، پس از آموختن علوم مرسوم مدارس توس و نیشابور، از دانشمندان آنجا، به ویژه عارف معروف آن دیار، عطار نیشابوری، به بغداد رفت و علم فقه را از شاگردان ابن ادریس حِلّی و ابن زُهْره حَلَبی فرا گرفت. در این مدّت، کمال‌الدّین مُوصلی نيز علم نجوم و ریاضی را به خواجة طوس آموخت. گويا در این ایّام خواجه نصیر، از علامه حلّی، فقه و علامه نیز از او حکمت می‌آموخته است.
به درخواست خواجه نصير و دستور هلاكوخان مغول در سال 635 ق، رصدخانة بزرگي در مراغه بنا شد. در كنار رصدخانه، كتابخانه‌اي بزرگ كه كتاب‌هايش از بغداد، شام، بيروت و الجزاير آورده شده بودند و همچنين مدرسه‌اي براي طلاب ساخته شد، كه 13 سال به طول انجاميد. اين تأسيسات باعث گردآمدن بسیاری از عالمان و حکیمان روزگار شد. «علامه حلی»، «قطب‌الدّین شیرازی» و بسیاری از بزرگان دیگر از شاگردان خواجه نصير بودند.
وي در اواخر عمر با جمعي از شاگردانش براي جمع آوري كتاب‌هاي به تاراج رفته، راهي بغداد شد تا شايد بتواند آن‌ها را به مراغه برگرداند، اما متأسفانه عجل مهلتش نداد و در همان مكان دار فاني را وداع گفت.
اين مرد بزرگ در 75 سالگي درگذشت و گويا در حوالي بغداد به خاك سپرده شده است.
پنجم اسفند ماه هر سال، روز بزرگداشت خواجه نصيرالدّين طوسي به نام روز مهندس، نامگذاري شده است.