افغان‌ها در ايران
افغان‌ها در ايران (۱۱۳۵- 1148 ق)
زماني كه “محمود افغان” عزم تسخير ايران را كرد، از راه سيستان به كرمان رفت و با همكاري زرتشتيان، آن شهر را تصرف كرد. والي فارس او را شكست داد و محمود به قندهار گريخت. او در سال 1134 ق، با گروه اندكي از افغان‌ها از راه يزد به سوی اصفهان حركت كرد و در محل گلون آباد، واقع در چهار فرسنگي شرق شهر، بر سپاه ايران غلبه كرد و توپخانة آن را به غنيمت گرفت و بر جلفا و فرح‌‌آباد اصفهان دست يافت.
آن‌ها با تسلط بر يكي از پل‌هاي زاينده رود، اصفهان را كه پايتخت آن زمان بود محاصره كردند و چون پيش از آن، راه ورود آذوقه را هم بستـه بودند، بروز قحطي در شهـر موجب شد كه شاه سلطان حسين که مردی بسیار ضعیف‌النفس، مذهبی و خرافاتی بود، پس از فال تسبیح، تسليم شود و محمود افغان در سال 1135 ق، به راحتی تاج و تخت او را تصرف كند. پس از آن جمعي از بزرگان دولت، “شاه تهماسب” را به قزوين فرستادند تا سپاهي گرد آورد و حملة افغان‌ها را دفع كند. محمود كه از اين قضيه با خبر شده بود، سپاهي را به دنبال او به قزوين فرستاد. مردم قزوين ابتدا با فرستادگان محمود به نرمي برخورد كردند، ولي پس از اندك زماني بيشتر افغان‌ها را كشتند و فقط عدة كمي از آن‌ها به اصفهان بازگشتند. محمود از اين قضيه بسيار برآشفت و چون مي‌دانست كه ايرانيان از استيلاي او بر كشور خود راضي نيستند، ناگهان تغيير رويه داد و دست به كشتار زد. مردم در قزوين و ديگر نقاط ايران دست به قيام زدند و چون محمود نتوانست از عهدة تسخير شهر‌های دیگر برآيد، ديوانه شد و بالاخره پسر عمويش “اشرف”، او را در اصفهان به قتل رساند و خود به جاي او نشست.
اشرف، ابتدا به آرامش¬طلبي و جبران خونريزي‌ها و ديوانگي‌هاي محمود تظاهر مي‌كرد و حتي دوباره تاج را بر سر سلطان حسين گذاشت، ولي نتوانست مهر و تمكين ايرانيان را به خود جلب كند. در اين هنگام سپاه عثماني، ايالات باختري ايران را تصرف كردند و به سمت اصفهان حركت كردند، اما اشرف نتوانست در برابر عثمانيان مقاومت كند و عقب‌نشيني كرد. پس از اين شكست، پيمان صلحي بين اشرف و دولـت عثماني بسته شد، يعني اشرف از تمام ولايات غربي ايران چشم پوشيد. سلطان عثماني نیز او را فقط به عنوان امير شناخت و اشرف به همين قناعت كرد كه سلطان عثمانی، پادشاهي او را در ايران تأييد كند. افغان‌ها روي هم رفته سيزده سال در ايران حكمراني كردند و در آخر توسط “نادرشاه افشار” بيرون رانده شدند.