حضرت محمد
حضرت محمد (صلی‌الله علیه و آله) (1 – 11 ق)
حضرت محمد(ص)، دو ماهه بود که پدرش عبدالله درگذشت. عبدالله به همراه پدرش عبدالمطلب در امور تجاری همکاری می‌کرد. پس از به دنیا آمدن محمد(ص) در 12 ربیع‌الاول سال قدیم اعراب و به قول علمای شیعه در 17 ربیع‌الاول و به قولی دیگر، در رمضان عام‌الفیل، برابر با 572 میلادی (همزمان با پادشاهی انوشیروان در ایران)، عبدالمطلب، بزرگ خاندان قریش، او را دست دایه‌ای به نام حلیمه بنی سعد می‌سپارد. در 8 سالگی عبدالمطلب نیز درگذشت و ابوطالب عموی محمد(ص) سرپرستی محمد(ص) را به عهده گرفت. حضرت محمد(ص) در دوران جوانی در مکه به حل اختلافات میان بزرگان شهر می‌پرداخت. امانت‌داری و وفاداری از صفات برجستۀ محمد(ص) بوده است؛ تاجایی که به وی لقب “محمد امین” داده بودند. حضرت محمد(ص) با سرمایۀ برخی از بزرگان مکه، از جمله خدیجه بازرگانی می‌کرد و این ارتباط کاری و تجاری به ازدواج حضرت محمد(ص) 25 ساله با خدیجه که بیوه زنی 40 ساله بود ختم شد که بنابر تمامی منابع ازدواج موفقی بوده است.
حضرت محمد(ص) در40 سالگی به پیامبری مبعوث شد، خدیجه نخستین کسی بود که به پیامبری او ایمـان آورد. کمی بعد حضرت علی(ع) پسر عموی 10 سالۀ محمد(ص) و پسر خوانده‌اش زید ابن حارث مسلمان شدند.
محمد(ص) تا سه سال دین تازۀ خود را به صورت پنهانی تبلیغ می‌کرد و پس از اطمینان از حمایت بزرگان قریش، در بالای کوه صفا مردم را فراخواند و دربارۀ یگانگی خداوند و پیامبری خود و روز قیامت سخن گفت. بالا رفتن شمار پیروان محمد(ص) باعث شد که قبیله‌ها و حاکمان شهر به خاطر احساس خطر و از دست دادن ثروت و قدرتشان حضرت محمد(ص) و پیروانش را مورد آزار و اذیت قرار دهند.
تبلیغات برای اسلام و پیامبری حضرت محمد(ص) ادامه داشت تا اینکه در سال 619 م (سال پیش از هجرت)، خدیجه همسر محمد(ص) و ابوطالب عموی پیامبر، هر دو درگذشتند. با فوت ابوطالب که رهبری خاندان بنی‌هاشم را بر عهده داشت، رهبری این خاندان به ابولهب که دشمن دیرینۀ حضرت محمد(ص) بود سپرده شد.
محمد(ص) برای پیدا کردن پایگاه جدید، با شماری از اهالی یثرب (مدینه) صحبت کرد و از آنجایی که بیشتر مردم یثرب یهودی و با یکتاپرستی آشنا بودند، بنابراین گروهی از اهل یثرب به مکه آمده و با محمد(ص) پیمانی بستند که به پیمان عقبۀ اول شهرت یافت. حضرت محمد(ص) پس از این پیمان یکی از مسلمانان را به یثرب فرستاد و از او خواست تا قرآن و اسلام را به آنان بیاموزد. سال پس از آن تعدادی از یثربیان به دیدار محمد(ص) در مکه رفتند و با او پیمانی بستند که طی این قرارداد مردم یثرب متعهد شدند تا محمد(ص) را در جامعۀ خویش بپذیرند و این پیمان به عقبۀ دوم مشهور شد. زمانی که قوم قریش از بیرون رفتن مسلمانان آگاه شدند، تصمیم گرفتند تا محمد(ص) را بکشند، اما حضرت محمد(ص) به کمک حضرت علی(ع)، همراه با ابوبکر از شهر خارج شد و از مکه به مدینه هجرت فرمودند. در 16 ژوئیه سال 622 م که مبداء سال هجری قمری و شمسی است همراهانی که با حضرت محمد(ص) به یثرب مهاجرت کردند مهاجران و مردم یثرب را که به پیامبر و مهاجران یاری رساندند انصار نامیدند. بعدها این هجرت، مبدأ تاریخ مسلمانان شد و شهر یثرب پس از هجرت پیامبر به “مدینۀ‌النبی” و به اختصار “مدینه” خوانده شد.
حضرت محمد(ص) ده سال در مدینه به سر برد و از نخستین کارهای ایشان پس از ورود به مدینه تنظیم سندی به نام میثاق مدینه بود که طی آن حقوق و وظیفه‌های شهروند و چگونگی رابطه بین گروه‌های مختلف مشخص شده بود. پیامبر اسلام و سپاهیانشان طی جنگ‌های متعدد توانستند در بیستم ماه رمضان سال هشتم هجری، به سمت مکه لشگرکشی و آن شهر را فتح کنند و پس از آن کل عربستان را زیر پرچم توحید و یکتاپرستی قرار دادند.
زمانی که حضرت محمد(ص) رسالت خود را آغاز کرد، قبایل عرب در تضاد و از هم گسستگی به سر می‌برد. هر قبیله‌ای قوانین خود را داشت و اتحاد و هم‌بستگی معنای خود را از دست داده بود. پیامبر توانست کلیۀ قبایل عرب را به دور یک پرچم گردآورد. او شرایط داخلی زندگی مردم عربستان را به طور کلی دگرگون کرد و ضمن رهایی از خشونت‌های بی‌حاصل، هویت جدیدی برای قوم عرب ایجاد کرد.
ایشان در روز 28 ماه صفر سال یازدهم هجری رحلت فرمودند.