میرزا فتحعلی آخوندزاده (آخونداُف)

 

تخلص:  صبوحی

قرن:  سیزدهم هجری

سال تولد ـ فوت:  1228 ـ 1295 ق

محل تولد ـ زندگی ـ فوت:  نوخا (آذربایجان شوروی) ـ ارسباران، گنجه، تفلیس، تخارستان، قفقاز ـ تفلیس

دوران:  قاجاریه

آثار:  مکتوبات؛ ستارگان فریب‌خورده یا حکایات یوسف شاه سراج؛ ملای رومی و مثنوی او؛ روضة الصفای ناصری (نقد)؛ تمثیلات (نمایشنامه‌ها، ترجمه از ترکی به وسیلة جعفر قراجه داغی)؛ تلقین‌نامه (نقد، به زبان عربی)؛ در رثای پوشکین (قصیده)

توضیح:  آخوندزاده، متفکر، ترک زبان و فارسی‌گوی ایرانی؛ فیلسوف، شاعر، نویسنده، نمایشنامه‌نویس، مورخ، مصلح اجتماعی، داستان‌نویس، مبتکـر اصلاح خط و تغییر الفبا در کشورهای اسلامی بود. در نیمة دوم قرن نوزدهم، گروهی از متفکـران ایرانی، که خارج از جرگة دانشمندان و متمایز از دولت مستبد قاجار و تودة مردم بودند، پا به عرصة وجود گذاشتند، که از نمونة آن‌ها آخوندزاده بود. آن‌ها هرگز در صدد تفسیر دوبارة حکمت اسلامی، به گونه‌ای که اصلاح‌طلبان مذهبی در گذشته انجام داده بودند، برنیامدند و تنها کوشیدند که مفاهیم و عقاید را با اسلام سازش دهند و هدفشان اصلاحاتی در جهت جدایی مطلق و کامل امور دنیوی از دنیا بود.