مصطفی رونقیزیست شناس و مخترع جهانی1346 خ – ؟
مصطفی رونقی، در سال 1346 خ و در تهران متولد شد. او تا سال چهارم دبیرستان در ایران زندگی میکرد و در سال 1988 م به سوئد رفت.
وی یک زیست شناس مولکول ایرانی است که در توالییابی DNA تخصص دارد. او در سال ۱۹۹۸ م دکتری خود را از مؤسسة فناوری پادشاهی سوئد دریافت کرد. رونقی، همراه با پال نایرن، مخترع روش پایروسیکوئنسینگ برای توالییابی DNA است. او بیش از ۵۰ مقالة علمی منتشر کرده و ۲۰ اختراع ثبت شده دارد. رونقی معاون ارشد شرکت ایلومینا و استاد دانشگاه استنفورد آمریکاست.
در پروژة تعیین توالی ژنوم انسان، دانشمندان سراسر دنیا دست به دست هم دادند تا DNA انسان را تعیین توالی کنند. این پروژه که با جدیدترین تکنیک زمان خود انجام شد، 10 سال به طول انجامید. در نهایت پروژة عظیم تعیین توالی انسان در فوریة 2001 م به پایان رسید. اما در سال 2004 م مصطفی رونقی، دانشمند ایرانی، با کشف یک روش جدید و کاملاً متفاوت، دنیای علم را شگفت زده کرد. در این روش جدید میتوان 25 میلیون نوکلئوتید را تنها در مدت 4 ساعت تعیین توالی کرد! در حالی که در روشهای قدیمی ماکسیمم 1 میلیون باز را در مدت چند روز تعیین توالی میکردند.
پروفسور مصطفی رونقی روشی ابداع کرد تا بتوان در حین همانندسازی DNA آن را تعیین توالی کرد. DNA چهار نوع نوکلئوتید دارد. در این روش در هنگام همانندسازی هر یک از نوکلئوتیدها به تنهایی در دسترس DNA قرار میگیرد. اگر نوکلئوتید مناسب برای اتصال به DNA باشد، پس از اتصال، نوری ساطع میشود و دستگاه، این نور را ثبت میکند. اگر نوکلئوتید مناسب نباشد نوری از دستگاه ساطع نمیشود و پس از حذف نوکلئوتید از محیط، نوکلئوتید بعدی در دسترس DNA قرار میگیرد. در نهایت بر اساس نورهای ثبت شده DNA تعیین توالی میشود.
دکتر رونقی، با واگذاری 35% از سهم شرکت خود به پروفسور مایتا اوهلن که فرد سرشناسی بود، برای تجاریسازی روش تعیین توالی DNA، ظرف دو هفته، دو میلیون دلار سرمایه جذب کرد.
مصطفی رونقی، در سال 2004 شرکت «نکست بایو» را تأسیس کرد. او همچنین بنیادی دارد با نام بنیاد «رونقی» که کارآفرینی میکند.