معصومه ابتکار
فعال حفاظت از محیط زیست
1339 خ – ؟
معصومه ابتکار، در سال 1339 خ و در تهران به دنیا آمد. پدرش تقی ابتکار، دومین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران بعد از انقلاب بوده است. معصومه ابتکار تحصیلاتش را در مدرسۀ ایران‌زمین به پایان رساند و وارد دانشگاه پلی‌تکنیک در رشتۀ مهندسی پتروشیمی شد. اما تغییر رشته داد و در رشتۀ تکنولوژی پزشکی لیسانس گرفت و دکتری خود را در رشتۀ ایمنی‌شناسی دریافت کرد و عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس شد.
او از دانشجویانی بود که در تسخیر سفارت آمریکا در تهران مشارکت داشت و به دلیل تسلطش به زبان انگلیسی به عنوان سخنگوی گروگانگیران معرفی شد. وی در دوران ریاست جمهوری خاتمی و همچنین دولت یازدهم، معاون ریاست جمهور و رئیس سازمان محیط زیست ایران بود. معصومه ابتکار نخستین بانویی بود که پس از انقلاب 1357 خ در کابینۀ ایران حضور داشت.
در سال 1385 خ او در انتخابات شورای شهر تهران یکی از کاندیدهای فهرست اصلاح‌طلبان بود که توانست به عضویت شورا درآید. وی به عنوان رئیس سازمان محیط زیست به سپ بلاتر، رئیس فیفا، پیشنهاد داد که نماد یوزپلنگ ایرانی را به عنوان نماد کشور ایران و برای جلوگیری از انقراض یوزپلنگ ایرانی، بر روی پیراهن تیم ملی در مسابقات جام جهانی 2014 م به کار ببریم که با استقبال بلاتر، این کار صورت گرفت.
دکتر معصومه ابتکار، به دلیل تلاش‌هایش در سازمان حفاظت از محیط زیست ایران، از طرف سازمان ملل متحد، به عنوان یکی از هفت قهرمان زمین در سال 2006 م مورد تقدیر قرار گرفت. همچنین روزنامۀ گاردین در 5 ژانویه سال 2008 نام معصومه ابتکار را در میان 50 رهبر محیط زیست که می‌توانند کرۀ زمین را نجات دهند، نوشت. وی در سال 2012 م نیز برای چندمین بار، توسط سالنامۀ چهره‌های منتقد مسلمان در جهان، در فهرست 500 چهرۀ با نفوذ جهان اسلام در بخش سیاسی قرار گرفت.
در سال 2014 م بنیاد جهانی انرژی، دکتر ابتکار را به دلیل تعهد و احساس مسئولیت در قبال حفظ کرۀ زمین، منتخب دریافت جایزۀ یک عمر دستاورد این بنیاد معرفی کرد و ولفگانگ نیومن، بنیانگذار این جایزه، طی مراسمی این جایزه را در تهران به ابتکار اهدا کرد. وی پس از دریافت این جایزه، بانوی محیط زیست جهان لقب گرفت. او نخستین بانوی جهان و جزو معدود شخصیت‌های جهانی است که موفق به دریافت این جایزه از طرف بنیاد جهانی انرژی شده است.
همچنین طی مراسمی در شهر رم، جایزۀ «مینروا» ایتالیا به دلیل دستاوردهای علمی و به عنوان زنی موفق در عرصۀ سیاسی به وی اهدا شد.