امیرخان امیراعلم
پزشک و سیاستمدار
1255 – 1340 خ
امیراعلم، در سال 1255 خ در تهران و یا به قولی در ترابزون عثمانی به دنیا آمد. پدرش حاج علی‌اکبرخان قزوینی کارپرداز ایران در شامات و بغداد بود، بنابراین امیراعلم تحصیلات مقدماتی خود را ابتدا در ایران و سپس در بیروت به اتمام رساند. وی در دوران مظفرالدّین شاه همراه دیگر دانشجویان برای تحصیل در رشتۀ طب به اروپا اعزام شد و در دانشکدة پزشکی فرانسوی بیروت مشغول به تحصیل شد، سپس به فرانسه رفت و در مدرسۀ طبی نظامی لیون مشغول به تحصیل شد.
او در سال 1902 م در کنفرانس بین‌المللی بهداشت، بوشهر را به عنوان بندر رسمی ایران شناساند و به این علت موفق به دریافت نشان درجه اول علمی از طرف دولت فرانسه شد. همچنین از طرف ایران نیز نشان درجه سوم شیر و خورشید را دریافت کرد.
امیراعلم، در مراسم ازدواج ولیعهد آلمان به عنوان نمایندة نظامی ایران، شرکت کرد و نشان درجه سوم «تاج پروس» را دریافت کرد.
او پس از بازگشت به ایران به معالجة رایگان بیماران بی‌بضاعت پرداخت و به تدریس در مدرسة طب داروالفنون مشغول شد.
او در دومین دورة مجلس شورای ملی تهران به عنوان نماینده پذیرفته شد و قانون طبابت را با مساعدت پزشکان دیگر به تصویب رساند. حدود سال 1290 خ بیمارستان نظامی احمدیه را تأسیس کرد. سپس بیمارستانی برای زنان و کودکان دایر کرد و به پاس زحماتش به دریافت نشان سرداری نائل شد و از طرف احمدشاه قاجار به سِمَت طبیب حضور همایونی و ریاست مجلس حفظ‌ا‌لصحه دولتی منصوب شد. پس از آن به مشهد رفت و بیمارستان مخروبه حضرتی را بازسازی و تجهیز کرد. پس از آن در دورة چهارم مجلس به نمایندگی مردم مشهد به سمت رئیس دوم مجلس انتخاب و سپس به وزارت فرهنگ انتصاب شد.
امیراعلم، در سال 1302 خ جمعیت خیریة شیروخورشید سرخ را دایر کرد و ریاست آن را به عهده گرفت و ریاست بهداری کل کشور را بر عهده داشت. پس از روی کار آمدن رضاشاه پهلوی به عنوان پزشک مخصوص او منصوب شد. وی استادی کرسی کالبدشناسی و ریاست دستگاه ابن سینا را بر عهده داشت. از دیگر سمت‌های او ریاست دانشکدة پزشکی؛ ریاست تالار تشریح دانشکدة پزشکی؛ کارمند پیوسته؛ رئیس کمیسیون پزشکی فرهنگستان و نائب رئیس فرهنگستان را می‌توان نام برد.
از اقدامات مهم او قانون آبله‌کوبی عمومی و تأسیس و مجهز کردن چندین بیمارستان را می‌توان نام برد. به پاس خدمات بسیار ارزندۀ بهداشتی و فرهنگی او بیمارستانی را که خود تأسیس کرده بود، به نام او «بیمارستان امیراعلم» نامگذاری کردند. وی همچنین در دوره‌های اول، دوم و سوم مجلس سنا سناتور انتصابی از سوی محمدرضا پهلوی بوده است.