کارو لوکاس
پدر علم رباتیک ایران
1328– 1389 خ
کارو لوکاس، در سال ۱۳۲۸ خ در خانواده‌ای از ارمنی‌های ایران در اصفهان زاده شد. او از پژوهشگران بنام سیستم‌های هوشمند در ایران بود. زمینة پژوهش‌های وی پیش‌بینی سری‌های زمانی، مدل‌های عاطفی و منطق فازی بود. وی در سال ۱۳۸۵ خ به عنوان چهرة ماندگار شناخته شد. وی همچنین به عنوان «پدر علم رباتیک ایران» نامیده می‌شود.
او مدرک کارشناسی ارشد مهندسی برق را از دانشگاه تهران در سال 1973 م دریافت کرد و در سال ۱۹۷۶ م مدرک دکتری خود را از گروه مهندسی برق و علوم کامپیوتر دانشگاه برکلی آمریکا با گرایش مهندسی کنترل دریافت کرد. وی سال‌ها استاد دانشکدة فنی دانشگاه تهران و دوره‌ای نیز رئیس گروه برق این دانشکده بود و مرکز «کنترل و پردازش هوشمند» را در این دانشگاه بنیان گذاشت. کارو لوکاس سابقة تدریس در چند دانشگاه مطرح دنیا از جمله دانشگاه تورنتو و دانشگاه برکلی را نیز داشت.
پروفسور لوکاس، همواره به همکاری‌های بین‌المللی علاقه داشت. وی در مراکز علمی مختلفی پژوهشگر مدعو بود، از جمله استادیار در گروه‌های مهندسی برق و مهندسی مکانیک و صنایع دانشگاه گاریونیا، بنقازی، لیبی (۱۳۶۳-۱۳۶۴ خ)؛ استادیار مدعو دانشگاه برکلی کالیفرنیا، آمریکا (۱۳۶۷-۱۳۶۸ خ)؛ استادیار مدعو گروه مهندسی صنایع دانشگاه تورنتو، کانادا (تابستان ۱۳۶۸ و تابستان ۱۳۶۹)؛ استادیار مدعو مؤسسة ریاضیات کاربردی، مؤسسة علوم چین، بژینگ، چین (تابستان ۱۳۷۰)؛ استادیار مدعو مؤسسة تکنولوژی برق هاربین، چین (تابستان۱۳۷۱)؛ عضو وابستة مرکز بین‌المللی مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی، تریست، ایتالیا (شهریور ۱۳۷۱)؛ استاد مدعو مؤسسة فیزیک ایروان، ارمنستان (تابستان ۱۳۷۶)، محقق مدعو مؤسسة پردازش داده و الکترونیک، فورشانگزنتروم کارلروش، آلمان (تابستان 1383)؛ پروفسور مدعو دانشگاه آمریکایی ارمنستان، ایروان (تابستان 1386).
او جزو نخستين پژوهشگران بين‌المللى بود كه ارتباط ميان شبكه‌هاى عصبى، منطق فازى و الگوريتم‌هاى ژنتيك را محقق كردند. به عنوان يك نتيجه، او يك برنامة پژوهش همه جانبه را در اين حوزه آغاز كرد كه شامل تدريس درس‌هاى پيشرفتة مرتبط (مانند حسابگرى زيستى) بود. در آن زمان (1992 م) يك درس با اين عنوان و محتوی حتي در دانشگاه‌هاى بين‌المللى مشهور نيز بسيار نادر بود. احتمالاً اين شروع زودهنگام موجب موفقيت‌هاى فراوان وى در اين رشته شده است. در واقع، پروفسور لوكاس توانايى كميابى در پيش‌بينى مسيرهاى پژوهشى پرثمر در آينده داشت.
پروفسور لوكاس، در خلال دهة نود و اوايل قرن بيست و يكم، يك بُعد جديد به فعاليت‌هايش اضافه كرد: «پژوهش در سيستم‌هاى پيش‌بينى هوشمند در ايران». او در فرايند تأسيس مجدد IEEE واحد ايران پس از انقلاب، نقش بسيار داشت و به عنوان رئيس آن از سال 1990 تا 1992 م خدمت كرد. وى به عنوان مشاور معاون وزير فرهنگ و آموزش عالي ايران (1374 تا 1377 خ)، در تأسيس مراكز متعدد پژوهشي مرتبط با سيستم‌هاي هوشمند در ايران مؤثر بود. به طور خاص، او پژوهشكدة سيستم‌هاى هوشمند را در پژوهشگاه دانش‌هاى بنيادی (IPM) تهران، بنا نهاد كه امروز پژوهشكدة علوم شناختى ناميده مى‌شود و به عنوان رئيس آن از سال 1373 تا 1374 خ خدمت نمود. وى عضو كميته‌اى بود كه «قطب‌هاى علمى» را در دانشگاه‌هاى ايران شناسايى، برنامه‌ريزى و پشتيبانى مى‌نمود و مدير مؤسس قطب علمى كنترل و پردازش هوشمند در دانشگاه تهران بود (1380 – 1384 خ).
او نخستين كنفرانس بين‌المللى سيستم‌هاى كنترل را پس از انقلاب در سال 1369 خ راه‌اندازى كرد و در تأسيس كنفرانس‌هاى متعدد ديگر شامل كنفرانس سيستم‌هاى هوشمند ايران، كنفرانس سيستم‌هاى فازى ايران و كارگاه شبكه‌هاى عصبى ايران ـ ارمنستان، نقش محورى داشت.
او به طور موفق «طراحى سيستم‌ها» را نه تنها براى دانشجويان مهندسى برق و كامپيوتر، بلكه دانشجويان مديريت، زيست‌شناسي، ژئوفيزيك، مهندسى صنايع، اقتصاد و حتى هنر تدريس مى‌كرد. پروفسور لوكاس در واقع يك دانشمند ميان‌رشته‌اى بود.
او در طول زندگي پربارش متجاوز از 150 مقاله در مجله‌ها و 300 مقاله در كنفرانس‌هاي علمي ارائه كرد.
زنده‌یاد کارو لوکاس، در 17 تیر 1389 در 61 سالگی و در تهران درگذشت.