علی اکبر سرافراز

سرافراز، علی ­اکبر (1306 خ –  ؟)

Sarafraz, Ali Akbar

باستان­شناس، تاریخ‌نگار و هنرشناس ایرانی

سرافراز، از باستان­شناسان پیشتاز و متخصص تاریخ هنر اشکانی، ساسانی و ایلخانی بود. او سال‌ها به کاوش و پژوهش­های صحرایی پرداخت و پردة تاریکی را از روی بسیاری از آثار باستانی ایران کنار زد تا در تاریخ ایران، خود تاریخ­ساز شود. سرافراز را همچنین با کاوش­هایی چون بیشاپور، تنگه‌چوگان و نیایشگاه مسجد سلیمان، می­شناسند و نام وی بیشتر با باستان­شناسی و هنر عهد ساسانی، همنشین و مترادف شده است. او به همان اندازه که پژوهشگر آثار ساسانیان و جزیرة خارک و برازجان بود، متخصص عهد هخامنشیان نیز شناخته می­شود، همچنین از پیشگامان باستان­شناسی و هنر عهد ایلخانی نیز هست. بدون تردید افتخار باستان‌شناسی و تاریخ هنر عهد ایلخانی، به علی‌اکبر سرافراز تعلق دارد. او پیش از دیگر ایران‌شناسان و باستان‌شناسان رصدخانۀ مراغه را کاوش کرد تا به ایران‌شناسان بفهماند که باستان‌شناسی یعنی ارتباط مستقیم با تاریخ، نه بر مبنای اوراق تاریخی، بلکه بر اساس شواهد موجود! از هفت اثر و مجموعة تاریخی شکوهمند به جای مانده از تمدن عهد ایلخانی، چهار اثر تخت سلیمان؛ رصدخانة مراغه؛ ارگ علیشاه و ربع رشیدی تبریز را علی­اکبر سرافراز کاوش و معرفی کرده است. بیش از دو دهه پژوهش­های میدانی، تألیف ده­ها مقاله علمی و کتاب و تربیت صدها دانشجوی باستان­شناسی، علی­اکبر سرافراز را یکی از چهره­های درخشان و ماندگار ایران­شناسی کرده است.