هولسر، ارنست

هولسر، ارنست (1835-1911 م)

 Hoelzer, Ernest

سفرنامه­نگار، عکاس و مهندس انگلیسی (آلمانی تبار)

هولسر، در دوران ناصرالدّین شاه قاجار به ایران سفر کرده و حدود بیست سال در اصفهان بود. سفرنامة تلگرافچی فرنگی، خاطرات سفر یک انگلیسی به ایران است که مأمور خط تلگراف و سیم­کشی بوده و در سال 1879 م، این یادداشت­ها را نوشته است. ایرج افشار در مقدمة این کتاب می­نویسد: «فرنگی بودن مؤلف هم از اشارات متعدد او از جمله اینکه در اصفهان به جلفا رفته و آنجا خوابیده، در فیض­آباد هوس کفش یخ­بازی داشته، در اردکان دیدن «جانور فرنگی» تفریح مردم بوده، مردمان یزد «فرنگی» کم دیده بودند.» این دقت او در ضبط مطالب مربوط به عمارات و آثار قدیمی و روش تدوین سفرنامه، ناظر بر این است که مؤلف فرنگی بوده و احتمالاً منشی و همراه ایرانی نیز داشته است. نسخة این سفرنامه در کتابخانة مجلس شورای ملی ضبط شده است. این کتاب توسط ایرج افشار تصحیح و در سال 1352 خ، در  جلد نوزدهم فرهنگ ایران زمین، به چاپ رسیده است. هولسر عکس­هایی نیز از مناظر اصفهان، تهران، قم و کاشان و پیشه­ها و آیین­های آن زمان در ایران، تهیه کرد که تعداد آن­­ها به 1009 عکس می­رسد. وی یادداشت‌هایی نیز از ایران آن دوران بر جای گذاشته ‌است. بسیاری از آنچه او ذکر کرده، آداب و رسومی‌ بودند که امروزه دیگر میان ایرانیان متداول نیستند. او خود در مقدمه، علت نوشتن این یادداشت‌ها را چنین توصیف می‌کند: «ایران و اصفهان در آستانة یک تحول فرهنگی قرار گرفته­اند و از چند سال پیش به این طرف بسیاری از عوامل بیگانه که اغلب سبک اروپایی دارند، در این کشور نفوذ می­کنند. عمارت­های کهن، عادات و آداب و رسوم ترجیحاً از بین می­روند، به طوری که تا چند سال دیگر آنچه را که شاردن و تاورنیه به وصف آورده­اند، نمی‌توان پیدا کرد.»