بایراکتارویچ، فهیم

بایراکتارویچ، فهیم (1889 – 1970 م)

Bajraktarvic, Fehim

ایران­شناس و مترجم یوگسلاویایی (ترک‌تبار)

بایراکتارویچ، متخصص زبان و ادبیات فارسی بود. او تحصیلات خود را در زبان‌های شرقی (شاخة اسلامی: ترکی، عربی و فارسی) در وین، لندن و الجزایر گذراند و با روش‌های نوین نسل دوم شرق‌شناسان قرن نوزدهم و بیستم آشنایی کامل داشت. وی شاگرد هنری ماسه، ایران‌شناس مشهور فرانسوی، بود. فهیم در سال 1923 م، بخشی از رباعیات خیام را به زبان صِربی ترجمه کرد و در نشریة ادبی صربستان به چاپ رسانید. کار عمدة بایراکتارویچ در تحقیقات ایران‌شناسی، بر موضوع خیام شناسی متمرکز است. او از جوانی تا پایان عمر خود، سرگرم تحقیق دربارة خیام بود و بسیار کوشید تا ماهیت اندیشه‌های زیبا و فلسفی خیام را دریابد. او حلقة پیوند ایران‌شناسی اروپایی و بالکانی است. وی بخش بزرگی از ادبیات فارسی را که توسط مترجمان بالکانی به زبان صربی وکرواسی درآمده بود، به ایران‌شناسان آلمانی، انگلیسی و فرانسوی معرفی کرد. او در سال 1956م، اشعار عبید زاکانی را ترجمه کرد. بایراکتارویچ، به عنوان نمایندة خاورشناسان  یوگسلاوی در کنگرة فردوسی شرکت کرد. او از سال 1925 م، تدریس زبان و ادبیات فارسی را در قالب درس ادبیات جهانی در بلگراد آغاز کرد و پرچمدار شرق­شناسی در دانشگاه بلگراد بود. او در 30 سالگی داستان رستم و سهراب را به زبان صرب و کرواسی ترجمه کرد و این کتاب در یک فضای جذاب و روشن به مردم اروپا عرضه شد. داستان رستم و سهراب از شاهنامة فردوسی در میان خاورشناسان و خوانندگان اروپایی ادبیات شرقی از جایگاه مهمی برخوردار است. او سنگ بنای ایران‌شناسی و تحقیقات ایرانی را در بِلگراد محکم کرد و تا سال 1966 م، بیش از چهار دهه از عمر خود را وقف آموزش و تدریس به خصوص تحقیق در ادبیات فارسی نمود و میراث ارزنده‌ای از خود به یادگار گذاشت. از دیگر آثار او گزیده شعر شاعران ایرانی با عنوان اشعار پارسی؛ ستون پارسی (مقاله)؛ از غزلیات فارسی (قطعاتی از سعدی)؛ عمر خیام بزرگترین شاعر جهان؛ رباعیات خیام و … را می‌توان نام برد.