بوتا، پُل امیل
بوتا، پُل امیل (1802 – 1870 م)
Botta, Paul Emile
ایرانشناس و باستانشناس ایتالیایی
اولین بار در سال 1843 م، پل امیل بوتا، کنسول فرانسه، شروع به کاوش و حفاری در خورس‌آباد نمود و شهر آشور در بین‌النهرین را کشف کرد و دوران جدید حفاری در آن منطقه آغاز شد. بوتا و لایارد، باستانشناس انگلیسی، علاوه بر تعداد زیادی مجسمه‌های سنگی که به اندازة طبیعی ساخته شده بود، قطعاتی از نقوش برجسته در اندازه‌های مختلف و بسیاری اشیای ارزنده و نفیس دیگر که از کاخ‌ها، معابد و محل‌های باستانی بین‌النهرین به دست آورده بودند، با خود به اروپا بردند و موزه‌هایی چون لوور پاریس و موزة بریتانیا را مزین کردند. با اکتشافات بوتا و لایارد در نینوا، معلوم شد که خط سوم کتیبههای هخامنشی، همان خط آشوری و بابلی است و دیگر شکی نماند که شاهان هخامنشی پس از زبان پارسی و زبان ایلامی، به خط و زبان آشور و بابلی که زبان و خط نخستین مردم متمدن آسیایی پیشین بوده، توجه داشتهاند و آن را به کار میبردهاند. به عبارتی دیگر اولین ترجمه‌ها، به سه زبان رایج آن زمان، در تاریخ فرهنگ انسانی، از سوی شاهان هخامنشی به ویژه سنگ‌نوشته‌های داریوش بزرگ، صورت گرفته است.