ولف، فريتس

ولف، فريتس (1880 – 1943 م)

Wolff, Fritz

زبان­شناس و ايران­شناسِ آلماني

ولف، در دانشگاه گیسن تحت تعلیمات کریستیان بارتولومه، ایران­شناس آلمانی مشهور، قرار گرفت و در حوزة درس او که زبان­شناسی، هنر و ادبیات تدریس می­شد، تحت تأثیر بیانات او به ایران­شناسی شایق گردید و فعالیت خود را به این رشته محدود ساخت و پایان‌نامة خود را با عنوان «مصادر در زبان‌های هند و ایرانی» در سال 1905 م، گذراند. این پایان‌نامه در سال 1907 م، در آغاز چهلمین سال مجلة تحقیقات زبان‌شناسی منتشر شد. او با تأليف كتاب لغتنامۀ شاهنامه فردوسي كه مدت بيست و پنج سال طول كشيد، نخستين­بار بنيادي محكم و قابل اعتماد علمي براي فرهنگ و زبان فارسي بنا نهاد و از این‌رو نام او در زبان­شناسي ايراني، براي هميشه زنده خواهد ماند. اهمیت این کار بسیار واضح بود؛ اگر با همة مشکلاتی که از حجم فوق‌العادة متن شاهنامه سرچشمه می‌گرفت، تألیف گنجینة لغت یکی از مهم‌ترین اسناد شعر کلاسیک فارسی به توفیق می‌انجامید، تحقیق در لغت فارسی بر پایه‌های محکمی استوار می‌شد و آن را از قید وابستگی به فرهنگ‌های نارسای ایرانی و هندی، رها می‌ساخت. ولف خود را کاملاً وقف وظیفه‌ای که برای خود در نظر گرفته بود، کرد. همزمان در سال 1614 خ / 1934 م، ایران جشن هزارة فردوسی را آغاز کرد و دولت آلمان می‌خواست که چیز جالب توجهی به ایران تقدیم کند. شعبة فرهنگی وزارت خارجة آلمان توانست مقدمات و تسهیلات قابل ملاحظه‌ای را که چنین کتاب عظیمی لازم داشت، فراهم کند. آخرین خوشحالی بزرگ زندگی فریتس ولف که با نگرانی‌های روزافزون پیوسته سنگین‌تر می‌شد، این بود که ببیند لغت‌نامة او در یک چاپخانة دولتی چاپ و منتشر می‌شود. با کمال حسرت و تأسف وی از یهودیانی بود که توسط نازی‌ها به قتل رسید.