گوبینو، کنت دو ژوزف آرتور
گوبینو، کنت دو ژوزف آرتور (1816 – 1882 م)
Gobineau, Joseph Arthur de
خاورشناس، شاعر، مورخ، محقق و دیپلمات فرانسوی
گوبینو، از سال 1855 تا 1858 م، دبیر اول و کاردار سفارت فرانسه در تهران و از سال 1861 تا 1863 م، وزیرمختار فرانسه در تهران بود. او در دورة اقامت در ایران، به آثار ادبی و زبانهای شرقی و خواندن خطوط میخی علاقهمند شد و با فراگرفتن زبانهای فارسی و عربی، به مطالعه و ترجمة عقاید، آداب، رسوم، تاریخ، مذهب و فرهنگ عامة مردم ایران پرداخت. او همچنین در طول اقامت خود در ایران به کارهایی از قبیل سکهشناسی، مطالعة تاریخ و فلسفه و ترجمة متون فارسی به فرانسه مشغول شد. گوبینو در نامهای به خواهرش نوشت: «در ایران همه چیز هست، زندگی، خدا، هستی، نیکی و … من به ایران آمدهام تا ببینم مردم این سرزمین پهناور و باستانی چطور زندگی میکنند و چطور میاندیشند.» او مبتکر مکتب فلسفی ویژه‌ای به نام گوبینیسم بود و معتقد بود نژاد آریایی از برتری ویژه‌ای برخوردار است. این مکتب بعد از جنگ جهانی اول طرفداران فراوانی پیدا کرد. گوبینو معتقد بود که اگر نژاد سامی با نژادهای آریایی آمیخته شود، آریایی‌نژادان تمام صفات اصلی خود را که زیبایی، استواری اندام، دلیری، رادمردی و عدم گرایش به سازش و دروغ است، از دست می‌دهند و تبدیل به مردانی حریص، فریبکار، ترسو و سخت جان می‌شوند و صفات درجه دو، می‌تواند جایگزین صفات درجه اول نژاد برتر شود. در نتیجه می‌گفت شاهنشاهی ایران را که توسط آریایی‌های نجیب و دلیر تشکیل شده بر اثر تماس مستمر با نژادهای مختلف مانند تورانیان و تازیان، ارزش معنوی خود را به تدریج از دست داده‌اند. در این زمینه دو بیت از شاهنامة فردوسی را در شرح نامة رستم فرخ هرمزد به برادرش، مصادره به مطلوب می‌کند که می‌گوید:
ز دهقان و از تـرک و از تـازیان نژادی پدید آید اندر میان
نه دهقان، نه ترک و نه تازی بود سخن‌ها به کردار بازی بود
از آثار او سه سال در آسیا که به فارسی ترجمه شد و در سال 1367 خ، در تهران به چاپ رسید؛ افسانههای آسیایی؛ مکاتبات تاریخ ایرانیان؛ لیلا خانم؛ ایران از نگاه گوبینو را میتوان نام برد. در واقع میتوان گوبینو را نظریه‌پرداز اولیه آنتی سمیتیسم (سامی‌ستیزی) دانست که بعدها از سوی هیتلر به عنوان شعار اصلی سیاسی آریایی‌پروری (ایران‌دوستی) و یهودی ستیزی، وارد فضای اجتماعی آلمان پیش از آغاز جنگ دوم جهانی شد.