مِهرنرسي
مِهرنرسي
ملقب به هزار بندک
مهرنرسی، از دولتمردان و نیکوکاران دورة ساسانی، نسبش به خانـوادة سپند باد، یکی از هفت خاندان ممتـاز اشکانی می‌رسد. طبری او را خردمند روزگار و اهل فضل و ادب می‌خواند و می‌گوید که همة شاهان او را گرامی می‌داشتند. آنچه او به یادگار گذاشته ساختن پل تنگاب فیروزآباد؛ آتشگاهی بزرگ به نام مهرنرسیان بوده است. نخستین بار ارنست هرتسفلد، در گزارش سال ۱۹۲۴ م، خود به انجمن خاورشناسی آلمان، از وجود این کتیبه خبر داد، اگرچه نادانسته آن را متعلق به ابرسام وزیر اردشیر بابکان دانست. در سال ۱۹۴۷ م، رومن گیرشمن نسخه‌ای از کتیبه و برگردان فرانسوی آن را ارائه داد. او نیز مانند هرتسفلد معتقد بود که کتیبه به سفارش ابرسام، نوشته شده است.
والتر هنینگ، زبان‌شناس آلمانی که در درستی خوانش هرتسفلد و گیرشمن تردید داشت، ضمن سفری به ایران در سال ۱۹۵۰ فرصت یافت تا کتیبه را از نزدیک ببیند و یک قالب لاتکس از آن بگیرد. با بررسی دقیق قالب، سرانجام هنینگ توانست نام واقعی صاحب کتیبه مهر نرسی را در میانه سطر اول و انتهای سطر چهارم بازشناسی می‌کند.
مهرنرسی، در زمان یزدگرد یکم (۳۹۹ تا ۴۲۰ )، بهرام پنجم ( ۴۲۱ تا سال ۴۳۸ میلادی) و یزدگرد دوم (۴۳۸ تا سال ۴۵۷ میلادی) به مقام وزارت (وزرگ فرمذار) گماشته شد. وی در سال 399 میلادی یا 223 پیش از هجرت، در حدود20سال سن داشته و بعد از سال 457 میلادی یا 165 پیش از هجرت هنوز می‌زیسته است.
مهرنرسی، که لقب و عنوان هزار بندگ (صاحب هزار غلام) را داشت، نسبش به خانوادة سپندپاد، یکی از هفت خاندان ممتاز دوران ساسانی می‌رسد. طبری عقیده دارد که یزدگرد یکم بلافاصله بعد از جلوس به تخت، مهرنرسی را وزیر خود نموده است، اما نلدکه آلمانی با دلایل تاریخی نظر طبری را رد کرده و زمان انتصاب او را نزدیک به اواخر سلطنت یزدگرد می‌داند.
فرمان مهرنرسی اعلامیه‌ای است که مهرنرسی وزیر مقتدر یزدگرد دوم در شرح عقاید زرتشتی و رد آیین مسیح، خطاب به نجبای ارمنستان صادر کرد. این فرمان از نظر تاریخی ارزشمند محسوب می‌شود.
لازار فرپی، که ظاهراً نیم قرن پس از وقایع مذکور می‌زیسته است، آن فرمان را به شرح ذیل نقل کرده است: «ما اصول دیانت خود را که متکی بر حقیقت و مبتنی بر اساس و قواعد محکم است نوشته و برای شما فرستادیم. میل داریم شما که وجودتان برای کشور تا این اندازه مفید و برای ما تا این حد عزیز است، کیش مقدس و حقیقی ما را بپذیرید و دیگر در آن دیانت که همه می‌دانیم باطل و بی‌فایده است، باقی نمانید بنابراین پس از استحضار از این فرمان بدون اینکه خیالات دیگری در خاطر خطور دهید، باید اصول دیانت ما را به طیب خاطر بپذیرید. ما در راه موافقت تا آنجا پیش آمدیم که به شما اجازه دادیم که دیانت موهوم خود را که تا امروز موجب خرابی کار شما شده است، برای ما بنویسید اگر شما با ما هم‌اعتقاد شوید گرجیان و آلبانی‌ها یارای آن نخواهند داشت که از فرمان ما سرپیچی کنند.» جواب این نامه را اسقفان عیسوی ارمنستان با تمسخر دادند و دین زرتشت را دینی باطل خواندند. آنگاه یزدگرد در سال ۴۱۵ م، به ارمنستان لشکر کشید و شورشیان را در جنگی سخت مغلوب کرد.
مهرنرسی، در ایروان از بلوک دشت بارن (از توابع اردشیر خوره فارس) متولد شد و احتمالاً در ایروان و در حدود 80 سالگی درگذشته است.