ابوعلي حسن طوسی ملقب به نظام‌الملک و ملقب به رضی امیرالمؤمنین
تخلص: ……….
قرن: پنجم هجری
سال تولد ـ فوت: 408 ـ 485 ق
محل تولد ـ زندگي ـ فوت: نوغان (از قراء اردکان توس) ـ بلخ ـ اصفهان
دوران: عضدالدوله آلپ ارسلان سلجوقی
آثار: سیاست‌نامه یا سیر الملوک
توضیح: پدر نظام الملك، علی ابن اسحاق، دهقان و از یاران محمود سبکتکین به شمار می‌آمد. ابوعلي در کودکی، به همراه پدر به دهقانی مي‌پرداخت و همان زمان در نزد وی قرآن را فراگرفت و پدرش وی را به کسب دانش و آموختن لغت و نحو واداشت.
عباس اقبال نوشته است: «بنا به قولی مشهور، ملکشاه در اواخر سلطنت خویش از چند تن از وزیران خواست که در باب بهترین شیوة کشورداری و تدبیر امور دینی و دنیوی، کتابی تألیف کنند تا آن را دستور خود سازد. همه نوشتند و شاه از آن میان نوشتة خواجه نظام‌الملک را پسندید و او را به اتمام آن مأمور ساخت.»
بعدها ملکشاه او را در سِمت وزارت ابقاء نمود؛ خواجه‌‌‌‌‌‌‌نظام‌الملک در دوران وزارت خود خدمات فرهنگی بسیار عظیمی (از يك نظر) انجام داد که بدون تردید در طول تاریخ سابقه نداشت. اين مدارس در راستاي تضعيف خردورزي، تأسيس شد نظام الملك فارغ التحصيلان اين مدارس را در رأس امور مهم كشوري و سياسي قرار مي‌داد.
از بزرگ‌ترین نظاميه‌هایی که خواجه تأسیس کرد، نظامیه بغداد بود که گويا 600 دانشجو داشت و در طول تاریخ استاداني همچون محمد غزالی، سعدی شیرازی، ابواسحاق شیرازی و ديگران در آن به امر تدریس
پرداخته‌اند.
وي به دست شخصي باطنی مذهب، كه خود را به لباس صوفيان در آورده بود، با خنجری كشته شد.
نظام‌الملك در 77 سالگي به قتل رسيد و در اصفهان به خاك سپرده شد.